توسط : نشانه‌های هشداردهنده گرمازدگی و راه‌های پیشگیری از آن در فصل تابستان
با آغاز موج شدید گرما در بسیاری از نقاط کشور، خطر گرمازدگی به‌ویژه برای گروه‌های حساس افزایش یافته است. در همین راستا، پزشکان طب اورژانس نسبت به شناسایی علائم اولیه گرمازدگی و اقدام سریع برای پیشگیری از عوارض جدی آن هشدار می‌دهند.
علائم اصلی گرمازدگی را بشناسید
گرمازدگی ممکن است به‌صورت ناگهانی یا تدریجی در اثر قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض هوای گرم یا انجام فعالیت‌های فیزیکی شدید در فضای باز ایجاد شود. علائم اولیه آن شامل موارد زیر است:
- احساس ضعف، بی‌حالی و سرگیجه
- تعریق شدید و پوست خنک، مرطوب و مورمور شده
- افت فشار خون، به‌ویژه هنگام ایستادن
- تهوع و سردرد
- گرفتگی عضلات
- افزایش دمای بدن بین ۳۲ تا ۳۶ درجه سانتی‌گراد
در صورت عدم توجه به این علائم، ممکن است دمای بدن به بیش از ۴۰ درجه برسد و منجر به گرماگرفتگی شود؛ شرایطی بسیار خطرناک که می‌تواند به آسیب دائمی مغز، کلیه‌ها، کبد و حتی مرگ ختم شود.
چه افرادی بیشتر در معرض گرمازدگی قرار دارند؟
هر فردی ممکن است در شرایط خاص دچار گرمازدگی شود، اما برخی گروه‌ها در معرض خطر بیشتری هستند، از جمله:
- نوزادان و کودکان زیر ۴ سال
- سالمندان بالای ۶۵ سال
- بیماران قلبی، دیابتی یا دارای بیماری‌های مزمن
- افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند (مانند داروهای قلبی، ضدافسردگی یا محرک‌هایی مثل آمفتامین و کوکائین)
چرا بدن در برابر گرما آسیب‌پذیر می‌شود؟
بدن انسان برای تنظیم دمای خود از مکانیزم‌هایی مانند تعریق و گشاد شدن رگ‌های سطحی استفاده می‌کند. اما در شرایط خاصی مانند:
- رطوبت بالا (که مانع تبخیر مؤثر عرق می‌شود)
- لباس‌های تنگ یا غیرقابل تنفس
- کم‌آبی بدن
- بیماری‌های مزمن یا مصرف برخی داروها
- محیط‌های بسته با تهویه ضعیف
این مکانیزم‌ها به درستی عمل نمی‌کنند و در نتیجه خطر افزایش بیش از حد دمای بدن و آسیب به اندام‌های حیاتی افزایش می‌یابد.
راهکارهای کاربردی برای پیشگیری از گرمازدگی
برای پیشگیری از گرمازدگی، رعایت نکات زیر ضروری است:
- پوشیدن لباس‌های سبک، گشاد و نخی
- استفاده از کلاه لبه‌دار، عینک آفتابی و کرم ضد آفتاب
- نوشیدن مایعات فراوان در طول روز
- پرهیز از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار یا شیرین
- خودداری از حضور طولانی در فضای باز به‌ویژه در ساعات اوج گرما
- استراحت کافی و انجام فعالیت‌های بدنی در ساعات خنک‌تر
- مشورت با پزشک درباره مصرف داروهای خاص در هوای گرم
- اجتناب از نشستن در خودروهای پارک‌شده زیر آفتاب
در صورت مشاهده علائم چه باید کرد؟
اگر علائم گرمازدگی مشاهده شد، باید:
- فرد را سریعاً به محیط خنک‌تر منتقل کنید
- لباس‌های اضافی را کاهش دهید و با آب خنک بدن را مرطوب نمایید
- به فرد مایعات (ترجیحاً آب خنک) بنوشانید
- در صورت تشدید علائم مانند کاهش سطح هوشیاری یا تشنج، سریعاً به اورژانس مراجعه کنید
اهمیت آگاهی عمومی درباره گرمازدگی
اطلاع‌رسانی صحیح به خانواده‌ها، معلمان، ورزشکاران و افرادی که در محیط‌های باز فعالیت دارند، نقشی حیاتی در کاهش آمار گرمازدگی دارد. آگاهی از علائم اولیه، شناخت عوامل خطر و یادگیری روش‌های مقابله با گرما، می‌تواند از وقوع بسیاری از عوارض ناگوار پیشگیری کند.
