توسط : هشدار قوه قضاییه: بم چین و بنیاد بم، کلاهبرداری هرمی در لباس رمزارز
در تاریخ ۲۸ تیر ۱۴۰۴، معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه ایران با انتشار پیامی رسمی، فعالیت‌های رمزارزی بم‌چین (Bem Chain) و بنیاد بم (Bem Foundation) را به‌عنوان یک طرح کلاهبرداری هرمی معرفی کرد. این هشدار، که از طریق پیامک به شهروندان ارسال شد، تأکید می‌کند که سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها خطر از دست دادن کامل سرمایه را به همراه دارد. این خبر موجی از واکنش‌ها را در فضای مجازی و میان فعالان حوزه فناوری ایران به راه انداخته و بار دیگر موضوع امنیت سرمایه‌گذاری در پروژه‌های رمزارزی را به بحث داغ روز تبدیل کرده است. در ادامه، جزئیات این پروژه، دلایل هشدار قوه قضاییه، و پیامدهای آن را با نگاهی دقیق بررسی می‌کنیم.
بم چین و بنیاد بم چیست؟
بنیاد بم خود را به‌عنوان یک اکوسیستم بلاک‌چینی معرفی کرده که هدفش «کارآفرینی و خلق ثروت» است. بم‌چین، یکی از پروژه‌های اصلی این بنیاد، مدعی ارائه خدمات مبتنی بر فناوری بلاک‌چین، از جمله توکن‌های دیجیتال و فرصت‌های سرمایه‌گذاری است. این پروژه به‌طور خاص روی جذب کاربران ایرانی تمرکز کرده و آگهی‌های جذب نماینده آن در برخی وب‌سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی دیده شده است. طبق گزارش دیجیاتو، بم‌چین با وعده‌های سودهای کلان و تبلیغات گسترده، توانسته توجه گروهی از سرمایه‌گذاران ناآگاه را جلب کند.
اما بررسی‌های دقیق‌تر نشان می‌دهد که این پروژه ویژگی‌های یک طرح هرمی را دارد. در این مدل، سودهای وعده‌داده‌شده معمولاً از سرمایه‌های ورودی افراد جدید تأمین می‌شود، نه از فعالیت‌های اقتصادی واقعی. قوه قضاییه در پیام خود صراحتاً اعلام کرده که بم‌چین و بنیاد بم از این روش برای فریب سرمایه‌گذاران استفاده می‌کنند، که باعث شده اصل سرمایه بسیاری از کاربران در معرض خطر قرار گیرد.
چرا بم چین کلاهبرداری اعلام شد؟
قوه قضاییه و کارشناسان حوزه فناوری چندین دلیل برای کلاهبرداری بودن بم‌چین مطرح کرده‌اند. ابتدا، نبود شفافیت در فعالیت‌های این پروژه یکی از نگرانی‌های اصلی است. اطلاعات مشخصی درباره تیم توسعه‌دهنده، فناوری زیرساختی، یا نحوه تولید سود در دسترس نیست. وب‌سایت بنیاد بم و بم‌چین پر از ادعاهای بزرگ درباره «انقلاب در بلاک‌چین» است، اما جزئیات فنی و نقشه راه مشخصی ارائه نمی‌دهد، که این یکی از نشانه‌های رایج پروژه‌های کلاهبرداری است.
دوم، مدل جذب سرمایه بم‌چین به شدت به دعوت از افراد جدید وابسته است. کاربران تشویق می‌شوند تا دیگران را به پروژه دعوت کنند و از این طریق پاداش دریافت کنند، که این روش شباهت زیادی به طرح‌های هرمی دارد. در چنین طرح‌هایی، وقتی جریان ورود سرمایه‌گذاران جدید کند یا متوقف می‌شود، پروژه فرومی‌پاشد و سرمایه‌گذاران اولیه و میانی ضررهای سنگینی متحمل می‌شوند.
سوم، قوه قضاییه به فعالیت‌های غیرقانونی این پروژه در ایران اشاره کرده است. بم‌چین بدون دریافت مجوزهای لازم از نهادهای نظارتی مثل بانک مرکزی یا سازمان بورس، اقدام به جذب سرمایه کرده، که این خود نقض قوانین مالی ایران است. این موضوع خطر از دست دادن سرمایه را برای کاربران چند برابر می‌کند، چون هیچ نهاد قانونی‌ای از سرمایه‌گذاران حمایت نمی‌کند.
زمینه و اهمیت موضوع
بازار رمزارزها در ایران طی سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته، به‌ویژه به دلیل محدودیت‌های اقتصادی و تمایل مردم به حفظ ارزش دارایی‌ها در برابر تورم. طبق گزارش‌های وب، مثل Chainalysis، ایران یکی از کشورهایی است که استفاده از رمزارزها در آن به‌عنوان راهی برای دور زدن تحریم‌ها و انتقال پول رواج پیدا کرده. اما همین محبوبیت باعث شده که پروژه‌های کلاهبرداری هم فرصت رشد پیدا کنند.
بم‌چین و بنیاد بم تنها نمونه‌های این مشکل نیستند. در سال‌های گذشته، پروژه‌های مشابهی مثل کریپتولند هم به دلیل فعالیت‌های غیرقانونی و کلاهبرداری با واکنش‌های قضایی مواجه شدند. این موضوع نشان می‌دهد که نبود نظارت کافی و آگاهی کم سرمایه‌گذاران، زمینه را برای سوءاستفاده فراهم کرده است.
پیامدهای این هشدار
هشدار قوه قضاییه می‌تواند چند پیامد مهم داشته باشد. اول، احتمالاً باعث کاهش فعالیت بم‌چین در ایران می‌شود، چون ترس از پیگرد قانونی ممکن است کاربران را از سرمایه‌گذاری بازدارد. دوم، این هشدار می‌تواند به آگاهی‌بخشی عمومی کمک کند و مردم را تشویق کند که قبل از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های رمزارزی، تحقیقات بیشتری انجام دهند.
اما این ماجرا یه روی دیگه هم داره. برخوردهای قضایی بدون ارائه راه‌حل‌های جایگزین می‌تواند اعتماد به کل اکوسیستم رمزارزها را کم کند. خیلی‌ها تو ایران به رمزارزها به‌عنوان یه راه فرار از فشارهای اقتصادی نگاه می‌کنن، و اگه این فضا بیش از حد محدود بشه، ممکنه فرصت‌های واقعی نوآوری هم از دست بره.
چرا این موضوع مهمه؟
هشدار درباره بم‌چین فقط یه خبر قضایی نیست؛ یه زنگ خطر برای کل اکوسیستم فناوری ایرانه. رمزارزها و بلاک‌چین می‌تونن فرصت‌های بزرگی برای اقتصاد ایران ایجاد کنن، به‌خصوص تو شرایط تحریم. اما اگه پروژه‌های کلاهبرداری مثل بم‌چین به اعتماد عمومی ضربه بزنن، این فرصت‌ها به خطر می‌افتن. از طرف دیگه، این ماجرا نشون می‌ده که نهادهای نظارتی دارن با جدیت بیشتری به این حوزه نگاه می‌کنن، که می‌تونه هم خوب باشه (برای جلوگیری از کلاهبرداری) و هم چالش‌برانگیز (اگه بیش از حد محدودکننده بشه).
این موضوع همچنین یه یادآوریه که فناوری‌های جدید، مثل بلاک‌چین، هم می‌تونن فرصت باشن و هم تهدید. کلید موفقیت اینه که با آگاهی و نظارت درست، از پتانسیل این فناوری‌ها استفاده کنیم، نه اینکه اجازه بدیم سوءاستفاده‌گرها بازار رو خراب کنن.
هشدار قوه قضاییه درباره کلاهبرداری هرمی بم‌چین و بنیاد بم، که ۲۸ تیر ۱۴۰۴ منتشر شد، نشون‌دهنده یه چالش بزرگ تو اکوسیستم رمزارزهای ایرانه. این پروژه با وعده‌های سودهای کلان و بدون شفافیت، سرمایه خیلی‌ها رو به خطر انداخته. واکنش‌های کاربران تو فضای مجازی و نگرانی‌های کارشناسان نشون می‌ده که نیاز به آگاهی‌بخشی و تنظیم‌گری بهتر تو این حوزه حسابی احساس می‌شه. در حالی که رمزارزها می‌تونن یه راه‌حل برای مشکلات اقتصادی ایران باشن، پروژه‌هایی مثل بم‌چین یادمون می‌ندازن که بدون تحقیق و احتیاط، ممکنه همه‌چیز از دست بره. این ماجرا قطعاً بحث‌های بیشتری تو هفته‌های آینده به دنبال خواهد داشت.
