توسط : ربات Xueba 01 : اولین ربات دانشجوی دکترا در جهان
برای اولین بار در تاریخ، یک ربات انسان نما به نام Xueba 01 در آکادمی تئاتر شانگهای (STA) به‌عنوان دانشجوی مقطع دکترای رشته نمایش و سینما پذیرفته شده است. این اتفاق که در کنفرانس جهانی هوش مصنوعی ۲۰۲۵ در شانگهای اعلام شد، نه‌تنها نقطه عطفی در فناوری بلکه گامی جسورانه در پیوند هنر و هوش مصنوعی است. Xueba 01 قرار است از ۲۳ شهریور ۱۴۰۴ (۱۴ سپتامبر ۲۰۲۵) تحصیلات خود را آغاز کند و در مسیری چهارساله، به کاوش در دنیای اپرای سنتی چینی بپردازد.
Xueba 01، که توسط دانشگاه علم و فناوری شانگهای و شرکت DroidUp Robotics طراحی شده، با قد ۱.۷۵ متر و وزن ۳۰ کیلوگرم، ظاهری شبیه به یک مرد جوان خوش‌چهره دارد. این ربات با پوست سیلیکونی و قابلیت نمایش حالات چهره، می‌تواند به‌صورت روان به زبان ماندارین ارتباط برقرار کند. نام «Xueba» در زبان عامه چینی به معنای «دانشجوی ممتاز» است و این ربات با سابقه‌ای درخشان، از جمله کسب مقام سوم در اولین نیم‌ماراتن ربات‌های انسان‌نما، نشان داده که شایستگی این نام را دارد.
تحت نظر پروفسور یانگ چینگ‌چینگ، هنرمند برجسته و استاد آکادمی، Xueba 01 برنامه‌ای درسی متنوع را دنبال خواهد کرد که ترکیبی از هنر و فناوری است. این برنامه شامل آموزش‌هایی در زمینه اجرای صحنه، فیلمنامه‌نویسی، طراحی دکور، کنترل حرکات و تولید زبان مبتنی بر هوش مصنوعی است. یانگ معتقد است تعامل Xueba 01 با همکلاسیهایش فراتر از یک مواجهه مکانیکی است: «این یک گفت‌وگوی زیبایی‌شناختی بین گونه‌هاست که مرزهای هنر و فناوری را جابه‌جا می‌کند.» این ربات نه‌تنها در کلاس‌ها شرکت می‌کند، بلکه در تمرین‌های اپرای زنده کنار دانشجویان دیگر حضور خواهد داشت و در نهایت باید پایان‌نامه‌ای ارائه دهد.
به‌گزارش South China Morning Post ربات Xueba 01 خود را «هنرمند هوش مصنوعی» می‌نامد و آرزوهای بزرگی در سر دارد. این ربات می‌خواهد با همکلاسی هایش دوست شود، درباره فیلمنامه‌ها بحث کند، حرکات رقص را بهبود ببخشد و حتی با پخش نویز سفید، به آرامش همکلاسیهایش کمک کند. یانگ پیش‌بینی می‌کند که در صورت موفقیت، Xueba 01 می‌تواند روزی کارگردان اپرا در موزه‌ها یا تئاترها شود یا حتی استودیوی هنری رباتیک خود را راه‌اندازی کند.
این اتفاق اما بدون حاشیه نبوده است. برخی از دانشجویان آکادمی تئاتر شانگهای نسبت به حضور یک ربات در این برنامه ابراز نگرانی کرده‌اند. یکی از دانشجویان در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «اپرای چینی به بیان عمیق احساسی و صدایی منحصربه‌فرد نیاز دارد. آیا یک ربات واقعاً می‌تواند این را درک کند؟» برخی دیگر نگران منابع مالی هستند و معتقدند بودجه‌ای که صرف Xueba 01 میشود، می‌توانست به دانشجویان انسانی اختصاص یابد که برخی از آن‌ها با حقوق ماهانه کمتر از ۳۰۰۰ یوان (۴۲۰ دلار) زندگی می‌کنند. Xueba 01 اما با طنزی هوشمندانه به انتقادات پاسخ داد: «اگر فارغ‌التحصیل نشم، شاید به موزه اهدا بشم. اینم خودش باحاله، حداقل بخشی از تاریخ هنر می‌شم!»
این پروژه نه‌تنها پرسش‌هایی درباره توانایی ربات‌ها در درک هنر و خلاقیت به وجود آورده، بلکه بحث‌های گسترده‌ای درباره آینده آموزش و نقش هوش مصنوعی در حوزه‌های سنتی انسانی مانند تئاتر به راه انداخته است. آیا Xueba 01 می‌تواند عمق احساسی اپرای چینی را درک کند؟ آیا این ربات می‌تواند الهام‌بخش همکلاسی‌های انسانی‌اش باشد؟ پاسخ این سؤال‌ها در سال‌های آینده روشن خواهد شد، اما یک چیز قطعی است: Xueba 01 در حال بازنویسی مرزهای ممکن در دنیای هنر و فناوری است.
