توسط : هشتاد و دومین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز، که از ۵ تا ۱۵ شهریور ۱۴۰۴ (۲۷ اوت تا ۶ سپتامبر ۲۰۲۵) برگزار می‌شود، با اعلام اعضای هیئت داوران بخش مسابقه اصلی، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. این هیئت متنوع، شامل چهره‌های برجسته‌ای از ایران، چین، فرانسه، برزیل، ایتالیا، رومانی، و ایالات متحده است که وظیفه انتخاب برنده جایزه معتبر شیر طلایی و سایر جوایز اصلی را بر عهده دارند. در این مقاله، ترکیب داوران، نقش آن‌ها، و اهمیت حضور سینماگران ایرانی در این رویداد جهانی را بررسی می‌کنیم.
ترکیب هیئت داوران بخش مسابقه اصلی
جشنواره فیلم ونیز، به‌عنوان قدیمی‌ترین جشنواره سینمایی جهان، روز جمعه ۲۷ تیر ۱۴۰۴ اعضای هیئت داوران بخش مسابقه اصلی خود را معرفی کرد. این هیئت هفت‌نفره، به ریاست الکساندر پین، کارگردان آمریکایی برنده دو جایزه اسکار (برای فیلم‌های «راه‌های فرعی» و «بازماندگان»)، مسئولیت انتخاب برندگان جوایزی مانند شیر طلایی بهترین فیلم، شیر نقره‌ای جایزه بزرگ هیئت داوران، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر زن و مرد، و بهترین فیلمنامه را بر عهده دارد. اعضای این هیئت عبارتند از:
- محمد رسول‌اف (ایران): فیلم‌ساز برجسته ایرانی که با آثارش مانند «دست‌نوشته‌ها نمی‌سوزند» و «شیطان وجود ندارد» در جشنواره‌های جهانی شناخته شده است. حضور او در این هیئت، نشانه‌ای از جایگاه روبه‌رشد سینمای ایران در صحنه بین‌المللی است.
- فرناندا تورس (برزیل): بازیگر و نویسنده برزیلی که با بازی در فیلم‌هایی مانند «شهر خدا» شهرت جهانی کسب کرده است.
- استفان بریزه (فرانسه): کارگردان فرانسوی که با فیلم‌هایی مانند «قانون بازار» جوایز متعددی در جشنواره کن دریافت کرده است.
- مائورا دل‌پرو (ایتالیا): کارگردان و فیلمنامه‌نویس ایتالیایی که به‌خاطر آثار دراماتیک و اجتماعی‌اش شناخته می‌شود.
- کریستیان مونگیو (رومانی): کارگردان برجسته رومانیایی که با فیلم «۴ ماه، ۳ هفته و ۲ روز» برنده نخل طلای کن شد و در جشنواره‌های بین‌المللی حضور پررنگی دارد.
- ژائو تائو (چین): بازیگر چینی که به‌خاطر همکاری‌هایش با کارگردان مطرح جیا ژانگ‌که در فیلم‌هایی مانند «جهانی هنوز» شهرت دارد.
- الکساندر پین (ایالات متحده، رئیس هیئت داوران): کارگردان صاحب‌نام آمریکایی که تنها یک‌بار در سال ۲۰۱۷ با فیلم «کوچک‌سازی» در بخش مسابقه ونیز حضور داشته و حالا رهبری این هیئت را بر عهده دارد.
این ترکیب متنوع، که شامل سینماگرانی از چهار قاره است، نشان‌دهنده تعهد جشنواره ونیز به نمایندگی از دیدگاه‌های جهانی و تنوع فرهنگی در ارزیابی فیلم‌هاست.
هیئت داوران جایزه فیلم اول
علاوه بر بخش مسابقه اصلی، جشنواره ونیز جایزه لوئیجی دی لائورنتیس را برای بهترین فیلم اول اهدا می‌کند. این هیئت به ریاست شارلوت ولز، فیلم‌ساز اسکاتلندی و کارگردان فیلم تحسین‌شده «پس از آفتاب»، تشکیل شده است. دیگر اعضای این هیئت عبارتند از:
- اریژ سهیری (فرانسه-تونس): کارگردان و تهیه‌کننده فرانسوی-تونسی که با مستندهای اجتماعی و فیلم‌هایی مانند «زیر درختان زیتون» شناخته می‌شود.
- سیلویو سولدینی (ایتالیا): کارگردان و فیلمنامه‌نویس ایتالیایی که به‌خاطر سبک بصری و داستان‌گویی عمیقش در فیلم‌هایی مانند «نان و لاله» شهرت دارد.
این هیئت مسئولیت انتخاب بهترین فیلم اول از میان آثار ارائه‌شده در بخش‌های مختلف جشنواره را بر عهده دارد و جایزه‌ای ۱۰۰,۰۰۰ دلاری را به برنده اهدا می‌کند که بین کارگردان و تهیه‌کننده تقسیم می‌شود.
اهمیت حضور محمد رسول‌اف و سینمای ایران
حضور محمد رسول‌اف در هیئت داوران بخش مسابقه اصلی، نقطه عطفی برای سینمای ایران است. رسول‌اف، که به دلیل آثار جسورانه‌اش در نقد اجتماعی و سیاسی در ایران با چالش‌هایی مواجه بوده، با فیلم‌هایی مانند «شیطان وجود ندارد» (برنده خرس طلایی برلین ۲۰۲۰) و «جزیره آهنی» در سطح جهانی تحسین شده است. حضور او در کنار سینماگران برجسته‌ای مانند الکساندر پین و کریستیان مونگیو، نه‌تنها نشان‌دهنده جایگاه والای او در سینمای جهان است، بلکه تأکیدی بر تأثیرگذاری سینمای ایران در جشنواره‌های بین‌المللی است.
سینمای ایران در سال‌های اخیر حضور پررنگی در جشنواره ونیز داشته است. به‌عنوان مثال، در سال ۲۰۲۲، فیلم «خرس نیست» ساخته جعفر پناهی جایزه ویژه هیئت داوران را در بخش مسابقه اصلی کسب کرد و فیلم «جنگ جهانی سوم» به کارگردانی هومن سیدی دو جایزه در بخش افق‌ها، از جمله بهترین فیلم و بهترین بازیگر مرد برای محسن تنابنده، دریافت کرد. همچنین، حضور لیلا حاتمی به‌عنوان داور در بخش مسابقه اصلی سال ۲۰۲۲ و رخشان بنی‌اعتماد به‌عنوان داور بخش افق‌ها در سال‌های گذشته، نشان‌دهنده تداوم تأثیرگذاری سینماگران ایرانی در این رویداد است.
جشنواره ونیز ۲۰۲۵: نگاهی به گذشته و آینده
هشتاد و دومین دوره جشنواره فیلم ونیز از ۲۷ اوت تا ۶ سپتامبر ۲۰۲۵ (۵ تا ۱۵ شهریور ۱۴۰۴) در جزیره لیدو برگزار می‌شود. این جشنواره، که به‌عنوان یکی از سه جشنواره برتر سینمایی جهان (در کنار کن و برلین) شناخته می‌شود، همواره بستری برای نمایش آثار برجسته و معرفی استعدادهای جدید بوده است. در سال‌های گذشته، فیلم‌هایی مانند «رما» (آلفونسو کوارون، ۲۰۱۸)، «جوکر» (تاد فیلیپس، ۲۰۱۹)، و «سرزمین آواره‌ها» (کلوئی ژائو، ۲۰۲۰) با کسب شیر طلایی ونیز، راه خود را به سوی جوایز اسکار هموار کردند.
انتظار می‌رود که در دوره ۲۰۲۵ نیز شاهد نمایش فیلم‌هایی از کارگردانان برجسته و استعدادهای نوظهور باشیم. حضور هیئت داوران متنوع و چندملیتی، احتمالاً به انتخاب آثاری منجر خواهد شد که بازتاب‌دهنده موضوعات جهانی و تنوع فرهنگی باشند. همچنین، بخش‌های جنبی جشنواره، مانند افق‌ها و هفته منتقدان، که در سال‌های گذشته میزبان فیلم‌های ایرانی مانند «زالاوا» (ارسلان امیری) و «آیه‌های نسیان» (علیرضا خاتمی) بودند، همچنان فرصت‌هایی برای نمایش آثار خلاقانه از سراسر جهان ارائه می‌دهند.
چرا این ترکیب داوران مهم است؟
ترکیب داوران جشنواره ونیز ۲۰۲۵ به دلیل تنوع فرهنگی و حرفه‌ای آن، اهمیت ویژه‌ای دارد. حضور سینماگرانی از کشورهای مختلف، از جمله ایران، چین، و رومانی، نشان‌دهنده تعهد جشنواره به بازتاب دیدگاه‌های جهانی و حمایت از سینمای مولف است. این تنوع می‌تواند به انتخاب آثاری منجر شود که نه‌تنها از نظر هنری برجسته هستند، بلکه موضوعات اجتماعی و انسانی را با عمق بیشتری کاوش می‌کنند.
برای سینمای ایران، حضور محمد رسول‌اف در این هیئت فرصتی است تا صدای فیلم‌سازان ایرانی در سطحی بالاتر شنیده شود. این موضوع می‌تواند به تقویت جایگاه سینمای ایران در صحنه جهانی و افزایش فرصت‌های همکاری بین‌المللی منجر شود. همچنین، ترکیب داوران نشان‌دهنده تعادل بین تجربه و نوآوری است، با حضور کارگردانان باسابقه‌ای مانند پین و مونگیو در کنار چهره‌های خلاقی مانند رسول‌اف و تورس.
هشتاد و دومین جشنواره فیلم ونیز با معرفی هیئت داوران بخش مسابقه اصلی، که شامل چهره‌هایی از ایران، چین، فرانسه، برزیل، ایتالیا، رومانی، و ایالات متحده است، نویدبخش یک رویداد سینمایی متنوع و تأثیرگذار است. حضور محمد رسول‌اف، فیلم‌ساز برجسته ایرانی، در کنار رئیس هیئت الکساندر پین و دیگر داوران سرشناس، نشان‌دهنده نقش روبه‌رشد سینمای ایران در صحنه جهانی است. این جشنواره، که از ۵ تا ۱۵ شهریور ۱۴۰۴ برگزار می‌شود، با انتخاب‌های این هیئت متنوع، بار دیگر جایگاه خود را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای سینمایی جهان تثبیت خواهد کرد.
