امام خمینی(ره) و نهادسازی متناسب با ضرورت‌های انقلاب و جنگ تحمیلی

به گزارش هاریکا، ‌نهادسازی یکی از جنبه‌های مهم اندیشه‌های دفاعی و نظامی امام خمینی (ره) در طول دوره جنگ تحمیلی و پس‌ از آن بود که اثر مهمی بر جریان آن داشت.

پیش‌بینی بحران، آماده‌سازی و ایجاد سیستم به منظور مقابله با بحران از جمله مهارت‌های سازمانی یک رهبر دگرگون ساز از دیدگاه «جوزف نای» اندیشمند معروف غرب می‌باشد. از این منظر یک رهبر هوشمند، قبل از بروز بحران یا هم زمان با پیدایی احتمال و پدیدار شدن بارقه‌های بحران، باید با دوراندیشی، ضمن تاسیس نهادهایی برای مقابله با بحران پیش روی، آمادگی‌های لازم در این زمینه را ایجاد کند.

امام پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به تأسیس نهادهای مختلفی با اغراض گوناگون مبادرت ورزیدند که برخی از آن‌ها نقش بسیار کلیدی و بی بدیل در دوران جنگ تحمیلی داشتند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، جهاد سازندگی، نیروی بسیج و شورای عالی دفاع از جمله این نهادها هستند که پیش از آغاز جنگ با فرمان امام خمینی (ره) تأسیس شدند.

در واقع دوراندیشی و مهارت خاص امام در نهادسازی متناسب با ضرورت‌های انقلاب، منجر به تأسیس و راه‌اندازی نهادهای انقلابی شد که تا سال‌ها بقا و اقتدار نظام را تضمین کنند و این هنر بالای امام(ره) بود.

همچنین بعد مشورت پذیری و تفویض اختیارات توسط امام در دوران جنگ هم از دیگر شاخصه‌های مدیریت جنگ توسط ایشان است. در این باره می‌توان به مؤلفه‌ها و زوایایی که با توجه به مصادیق و وقایع حساس در برهه‌های مختلف جنگ رخ داده است، اشاره کرد. شواهد نشان می‌دهد که امام در مقاطع حساس جنگ مثل زمان ورود به خاک عراق پس از فتح خرمشهر و زمان پایان دادن به جنگ و پذیرش قطعنامه، مشورت با متخصصان را مهمترین عامل تصمیم‌گیری خود قلمداد می‌کردند.

ایشان اغلب درباره جنبه‌های مختلف جنگ از جمله ابعاد دیپلماتیک و پذیرش آتش‌بس و رسیدن به صلح و اخذ تصمیم درباره توافقات در چارچوب مجامع جهانی و سازمان های بین‌المللی با صاحب نظران شور و مشورت می‌کردند.

در واقع گستردگی جنگ و تخصصی بودن امور جنگ سبب شده بود که امام مسئولیت برخی از مسائل اجرائی و کارشناسی مرتبط با جنگ را به مسئولان کشور تفویض و خود سیاست کلی و راهبردی دفاع مقدس را ترسیم و بر اجرای آن‌ها نظارت کند. مانند دستور تشکیل شورای عالی دفاع و یا پیش‌بینی جانشینی فرماندهی کل قوا.

منابع:

–  افضلی، رسول، محسن زادگان، امیر، بررسی مواضع نظامی امام خمینی (ره) در جنگ ایران و عراق، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ اول، ۱۳۹۶، صفحات ۱۳۹، ۱۴۰، ۱۴۱، ۱۴۲، ۱۴۳، ۱۴۴، ۱۴۶، ۱۴۷، ۱۴۸۱۴۹، ۱۵۰

– نعمتی وروجنی، یعقوب، قدرت متعالی، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ اول، ۱۳۹۹، صفحه ۱۸۲

– افضلی، رسول، محسن زادگان، امیر، بررسی مواضع نظامی امام خمینی (ره) در جنگ ایران و عراق، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ اول ۱۳۹۶، صفحه ۱۵۳

انتهای پیام