توسط : تأثیر چت‌بات ChatGPT بر احساس تنهایی: نتایج تحقیقات OpenAI و MIT
شرکت OpenAI با همکاری آزمایشگاه MIT پژوهش‌هایی جامع درباره اثرات استفاده از چت‌بات ChatGPT انجام داده و داده‌های ارزشمندی را منتشر کرده است. این مطالعات به بررسی تأثیرات این ابزار هوش مصنوعی بر احساسات و رفتارهای اجتماعی کاربران پرداخته و تفاوت‌های جالبی بین تعامل زنان و مردان با آن را نشان داده است. در این مقاله، یافته‌های این تحقیقات را با جزئیات بررسی می‌کنیم تا درک بهتری از نقش ChatGPT در زندگی کاربران به دست آوریم.
استقبال گسترده از ChatGPT و سؤالات اساسی
بر اساس گزارش OpenAI و MIT، هر هفته بیش از 400 میلیون نفر از ChatGPT استفاده می‌کنند که نشان‌دهنده محبوبیت چشمگیر این ابزار در سراسر جهان است. اما این حجم عظیم استفاده چه معنایی برای سلامت روانی و اجتماعی کاربران دارد؟ آیا تعامل با این چت‌بات می‌تواند احساس تنهایی را کم کند یا برعکس، آن را افزایش دهد؟ این سؤالات محوری، انگیزه اصلی انجام دو مطالعه جدید بوده که هر یک از زاویه‌ای متفاوت به این موضوع نگاه کرده‌اند. هدف این پژوهش‌ها، روشن کردن اثرات واقعی ChatGPT بر زندگی روزمره افراد است.
تعامل عاطفی اندک با ChatGPT
یکی از نتایج مهم این تحقیقات این است که تنها بخش کوچکی از کاربران با ChatGPT رابطه عاطفی برقرار می‌کنند. این موضوع چندان غافلگیرکننده نیست، زیرا برخلاف ابزارهایی مثل Replika یا Character.AI که برای پشتیبانی عاطفی طراحی شده‌اند، ChatGPT بیشتر به‌عنوان یک دستیار هوشمند با تمرکز بر افزایش بهره‌وری شناخته می‌شود. این چت‌بات برای کمک به انجام وظایف، پاسخ به سؤالات و بهبود کارایی ساخته شده و نه لزوماً برای پر کردن خلأهای عاطفی. با این حال، حتی با این هدف‌گذاری، برخی کاربران به آن به‌عنوان یک هم‌صحبت نگاه می‌کنند که نکته‌ای قابل تأمل است.
✅ مطالب مرتبط:
الگوهای استفاده و زمان تعامل با ChatGPT
یافته‌ها نشان می‌دهند که کاربرانی که از ChatGPT برای اهداف کاری و بهره‌وری استفاده می‌کنند، زمان بیشتری را با آن می‌گذرانند. به‌طور میانگین، برخی از این افراد روزانه حدود 30 دقیقه با این ابزار تعامل دارند. این مدت‌زمان نشان‌دهنده نقش پررنگ ChatGPT در زندگی این کاربران است که اغلب از آن برای حل مشکلات، نوشتن متن یا جستجوی اطلاعات بهره می‌برند. اما این استفاده مداوم می‌تواند پیامدهایی هم داشته باشد، از جمله کاهش احتمالی تعاملات حضوری با دیگران که موضوعی مهم برای بررسی‌های بعدی است.
تفاوت زنان و مردان در تعامل با ChatGPT
تغییرات رفتاری زنان و مردان پس از استفاده
یکی از جنبه‌های برجسته این پژوهش، تفاوت در واکنش زنان و مردان به ChatGPT است. پس از چهار هفته استفاده مداوم، زنان شرکت‌کننده گزارش دادند که تمایل کمتری به معاشرت با دیگران پیدا کرده‌اند. این تغییر می‌تواند به نوع انتظارات عاطفی یا نحوه تعامل زنان با این ابزار مرتبط باشد. در مقابل، مردان چنین کاهشی را تجربه نکردند و به نظر می‌رسد بیشتر بر کاربردهای عملی ChatGPT متمرکز مانده‌اند. این تفاوت جنسیتی نشان می‌دهد که هوش مصنوعی ممکن است اثرات متفاوتی بر گروه‌های مختلف داشته باشد.
نقش صدای ChatGPT در احساس تنهایی
جالب است که کاربرانی که از حالت صوتی ChatGPT با جنسیتی متفاوت از خودشان استفاده کردند، در پایان آزمایش احساس تنهایی و وابستگی عاطفی بیشتری گزارش دادند. این موضوع نشان می‌دهد که انتخاب صدای چت‌بات می‌تواند تجربه کاربر را عمیقاً تحت تأثیر قرار دهد. برای مثال، شنیدن صدای یک جنسیت دیگر ممکن است حس کنجکاوی یا ارتباط عاطفی را تقویت کند، اما در عین حال به انزوای بیشتر منجر شود. این یافته بر اهمیت طراحی دقیق‌تر ویژگی‌های تعاملی این ابزار تأکید دارد.
روش‌شناسی تحقیقات درباره ChatGPT
تحلیل داده‌های واقعی کاربران
محققان برای این مطالعات از دو رویکرد استفاده کردند. ابتدا، داده‌های واقعی از حدود 40 میلیون تعامل با ChatGPT را جمع‌آوری و تحلیل کردند. این حجم بزرگ داده به آن‌ها کمک کرد تا الگوهای استفاده و رفتار کاربران را به‌صورت جامع بررسی کنند. سپس، از 4076 نفر از این کاربران پرس‌وجو کردند تا بفهمند این تعاملات چگونه بر احساسات و زندگی اجتماعی آن‌ها اثر گذاشته است. این روش، تصویری واقعی از تجربه کاربران ارائه داد.
آزمایش چهار هفته‌ای MIT
در مرحله دوم، آزمایشگاه MIT آزمایشی کنترل‌شده با حضور حدود 1000 نفر ترتیب داد. شرکت‌کنندگان موظف بودند حداقل پنج دقیقه در روز به مدت چهار هفته با ChatGPT تعامل کنند. در پایان این دوره، آن‌ها پرسش‌نامه‌ای تکمیل کردند که احساساتشان نسبت به این چت‌بات، میزان تنهایی، سطح تعاملات اجتماعی، وابستگی عاطفی و نگرانی درباره استفاده بیش‌ازحد را سنجید. این ترکیب داده‌های واقعی و آزمایش ساختاریافته، دقت و اعتبار نتایج را بالا برده است.
نتایج: ارتباط اعتماد و تنهایی
نظرسنجی‌ها نشان داد که کاربرانی که به ChatGPT اعتماد بیشتری داشتند و با آن پیوند عاطفی برقرار کردند، اغلب احساس تنهایی بیشتری را تجربه می‌کردند و وابستگی بیشتری به این ابزار نشان دادند. این افراد ممکن است ChatGPT را به‌عنوان جایگزینی برای روابط انسانی ببینند، که می‌تواند اثرات منفی بر سلامت روانی آن‌ها داشته باشد. این یافته بر نیاز به تعادل در استفاده از این فناوری تأکید می‌کند.
در مجموع، این تحقیقات نشان می‌دهد که ChatGPT، با وجود فوایدش در افزایش بهره‌وری، می‌تواند تأثیرات پیچیده‌ای بر احساس تنهایی و رفتارهای اجتماعی کاربران داشته باشد. تفاوت‌های جنسیتی و نحوه تعامل نیز نقش مهمی در این اثرات ایفا می‌کنند و نیاز به پژوهش‌های بیشتر را برجسته می‌سازند.
✅ مطالب پیشنهادی:
- سکوی ملی متن‌باز هوش مصنوعی رونمایی شد؛ آغاز مسیر توسعه فناوری در ایران
- افزایش حملات سایبری و اهمیت الگوریتم‌های جدید برای شناسایی تهدیدات
سوالات متداول (FAQ)
1. تحقیقات OpenAI و MIT درباره ChatGPT چه چیزی را بررسی کرده است؟
این تحقیقات تأثیر استفاده از ChatGPT بر احساس تنهایی و رفتارهای اجتماعی کاربران را بررسی کرده و به‌طور خاص به تفاوت‌های جنسیتی بین زنان و مردان پرداخته است. هدف آن‌ها درک این بود که آیا این چت‌بات تنهایی را کاهش می‌دهد یا افزایش می‌دهد.
2. چرا زنان پس از استفاده از ChatGPT کمتر معاشرت می‌کنند؟
طبق یافته‌ها، زنان پس از چهار هفته استفاده از ChatGPT تمایل کمتری به معاشرت نشان دادند، برخلاف مردان. این ممکن است به انتظارات عاطفی یا نحوه تعامل آن‌ها با این ابزار مرتبط باشد، اما نیاز به پژوهش بیشتر دارد.
3. استفاده از صدای متفاوت در ChatGPT چه تأثیری دارد؟
کاربرانی که از حالت صوتی با جنسیتی متفاوت از خودشان استفاده کردند، احساس تنهایی و وابستگی عاطفی بیشتری گزارش دادند. این نشان می‌دهد که انتخاب صدا می‌تواند تجربه احساسی کاربر را عمیقاً تحت تأثیر قرار دهد.
4. چگونه محققان تأثیر ChatGPT را سنجیدند؟
محققان ابتدا 40 میلیون تعامل واقعی را تحلیل کردند و سپس با 4076 کاربر نظرسنجی کردند. همچنین آزمایشی چهار هفته‌ای با 1000 نفر انجام دادند که در آن روزانه حداقل پنج دقیقه با ChatGPT تعامل داشتند و سپس پرسش‌نامه تکمیل کردند.
5. آیا ChatGPT می‌تواند جایگزین روابط انسانی شود؟
هرچند ChatGPT برای بهره‌وری طراحی شده، کاربرانی که به آن اعتماد عاطفی پیدا کردند، تنهاتر شدند. این نشان می‌دهد که استفاده بیش‌ازحد یا نادرست ممکن است به انزوا منجر شود، اما جایگزینی کامل روابط انسانی بعید است.
