توسط : آلودگی هوا و افزایش خطر خونریزی مغزی: هشدار جدید دانشمندان
آلودگی هوا، که اغلب به‌عنوان یک تهدید برای ریه‌ها و قلب شناخته میشود، حالا با خطر جدیدی مرتبط شده است: افزایش ریسک خونریزی مغزی. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض آلاینده‌های هوا، به‌ویژه ذرات معلق PM2.5، می‌تواند احتمال بروز خونریزی زیر عنکبوتیه آنوریسمی را افزایش دهد. این نوع خونریزی مغزی، که از پارگی رگ‌های مغز ناشی میشود، یکی از خطرناک‌ترین انواع سکته مغزی است. در این مقاله، به بررسی این یافته‌ها، مکانیسم‌های زیستی آن و راهکارهای کاهش این خطر می‌پردازیم.
محققان دانشگاه یوتا در مطالعه‌ای که در منطقه Wasatch Front ایالت یوتا انجام شد، به ارتباط نگران‌کننده‌ای بین آلودگی هوا و خونریزی مغزی دست یافتند. این منطقه، به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود که بین کوه‌ها قرار دارد، در دوره‌هایی با آلودگی شدید هوا مواجه میشود. پژوهشگران با بررسی داده‌های پنج‌ساله کیفیت هوا و مقایسه آن با زمان بستری شدن ۷۰ بیمار مبتلا به خونریزی زیر عنکبوتیه آنوریسمی، الگویی مشخص را کشف کردند. نتایج نشان داد که سه تا شش ماه پس از اوج آلودگی هوا، به‌ویژه زمانی که غلظت ذرات PM2.5 بالا می‌رود، موارد پارگی آنوریسم مغزی به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد.
این مطالعه، که در مجله معتبر نیچر منتشر شده است، فرضیه‌ای زیستی را برای توضیح این ارتباط ارائه می‌دهد. ذرات ریز PM2.5، که به دلیل اندازه کوچک خود به‌راحتی وارد جریان خون می‌شوند، التهاب مزمنی را در بدن ایجاد می‌کنند. این التهاب به‌تدریج به سلول‌های رگ‌های خونی آسیب می‌زند و فرآیندهای طبیعی ترمیم DNA را مختل می‌کند. با گذشت زمان، این آسیب‌ها دیواره رگ‌های مغزی را ضعیف کرده و آن‌ها را مستعد پارگی می‌کند. این فرآیند تدریجی توضیح می‌دهد چرا اثرات آلودگی هوا با تأخیر چندماهه در افزایش موارد خونریزی مغزی ظاهر میشود.
منطقه Wasatch Front به دلیل شرایط جغرافیایی خاص، به‌عنوان یک آزمایشگاه طبیعی برای مطالعه اثرات آلودگی هوا شناخته میشود. این منطقه در دوره‌های خاصی از سال، به‌ویژه در زمستان، با تجمع آلاینده‌ها مواجه میشود که فرصت مناسبی برای بررسی تأثیرات بلندمدت آلودگی فراهم می‌کند. یافته‌های این پژوهش نشان‌دهنده یک الگوی آماری معنادار است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. این موضوع به‌ویژه با توجه به آمار جهانی که آلودگی هوا را عامل مرگ حدود ۸ میلیون نفر در سال می‌داند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
این یافته‌ها زنگ خطری برای سلامت عمومی است. خونریزی زیر عنکبوتیه آنوریسمی یکی از کشنده‌ترین انواع سکته مغزی است که نرخ مرگ‌ومیر بالایی دارد و بازماندگان آن اغلب با عوارض جدی مواجه می‌شوند. در حالی که خطرات آلودگی هوا برای سیستم تنفسی و قلب به‌خوبی شناخته شده است، این مطالعه بر تأثیر کمتر شناخته‌شده آن بر مغز تأکید می‌کند. محققان هشدار می‌دهند که بدون اقدام برای کاهش آلودگی هوا، این خطر خاموش میascendancy می‌تواند به افزایش موارد خونریزی مغزی منجر شود.
برای کاهش این خطر، محققان راهکارهایی عملی پیشنهاد کرده‌اند. استفاده از حمل‌ونقل عمومی به‌جای خودروهای شخصی می‌تواند انتشار آلاینده‌ها را کاهش دهد. همچنین، وضع قوانین سخت‌گیرانه‌تر برای کنترل آلودگی صنایع و تخصیص بودجه بیشتر برای تحقیقات زیست‌محیطی از دیگر اقدامات پیشنهادی است. این راهکارها نه‌تنها به کاهش خطر خونریزی مغزی کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند کیفیت زندگی میلیون‌ها نفر را بهبود ببخشند.
افراد نیز می‌توانند با اقداماتی ساده مانند استفاده از ماسک‌های فیلتردار در روزهای آلوده، کاهش تردد در شهر و استفاده از دستگاه‌های تصفیه هوا در خانه، تأثیرات منفی آلودگی را به حداقل برسانند. آگاهی عمومی از این خطرات و تغییر در عادات روزانه، گامی مهم در جهت حفاظت از سلامت مغز و بدن است. این مطالعه بار دیگر نشان می‌دهد که آلودگی هوا نه‌تنها یک مسئله زیست‌محیطی، بلکه یک بحران سلامت عمومی است که نیازمند توجه فوری است.
