توسط : علائم سنگ کلیه چیست و چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند؟
سنگ کلیه به تجمع و رسوب مواد معدنی و نمک‌های سخت در داخل کلیه‌ها گفته میشود که می‌تواند باعث مشکلات جدی شود. شایع‌ترین نوع این سنگ‌ها، سنگ‌های کلسیمی هستند که با سبک زندگی امروزی، مصرف کم آب، رژیم‌های پرنمک و پرپروتئین و حتی افزایش دمای هوا در سال‌های اخیر شیوع بیشتری پیدا کرده‌اند.
علائم رایج سنگ کلیه چیست؟
مهم‌ترین نشانه سنگ کلیه، درد ناگهانی و بسیار شدید در ناحیه پهلو یا کمر است که گاهی این درد تا کشاله ران نیز تیر می‌کشد. این درد ممکن است با علائمی مثل تهوع، استفراغ، مشاهده خون در ادرار یا سوزش هنگام ادرار کردن همراه باشد. شدت و نوع علائم بستگی به محل قرارگیری و اندازه سنگ دارد. گاهی سنگ‌های بزرگ درون کلیه ممکن است بدون علامت باشند اما به مرور به کلیه آسیب جدی وارد کنند، در حالی که سنگ‌های کوچک‌تر می‌توانند باعث درد و ناراحتی شدید شوند. به همین دلیل، انجام چک‌آپ‌های منظم اهمیت زیادی دارد، چون ممکن است فرد بدون هیچ علامتی به صورت اتفاقی در سونوگرافی متوجه وجود سنگ شود.
نقش تغذیه در پیشگیری و بروز سنگ کلیه
مصرف کم آب، غذاهای پرنمک، نوشابه‌های گازدار و مشروبات سیاه‌رنگ، پروتئین‌های حیوانی به ویژه گوشت قرمز و همچنین برخی مواد مانند اسفناج در برخی افراد می‌تواند احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد. برای پیشگیری از سنگ کلیه، توصیه میشود روزانه حداقل ۲ تا ۲.۵ لیتر آب بنوشید و مصرف گوشت قرمز، نمک و غذاهای فرآوری شده را محدود کنید.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر سنگ کلیه هستند؟
افرادی که سابقه خانوادگی سنگ کلیه دارند، بیماران مبتلا به اختلالات متابولیک مثل پرکاری پاراتیروئید، کسانی که در مناطق گرم زندگی می‌کنند، افراد کم‌تحرک یا کسانی که مایعات کافی مصرف نمی‌کنند، بیشتر در خطر ابتلا به سنگ کلیه قرار دارند. همچنین، افرادی که رژیم‌های کاهش وزن شدید و ناپایدار می‌گیرند، باید مراقب باشند زیرا این موضوع می‌تواند خطر تشکیل سنگ را افزایش دهد.
چگونه سنگ کلیه درمان میشود؟
درمان سنگ کلیه بسته به اندازه، نوع و محل سنگ متفاوت است. بسیاری از سنگ‌های کوچک با مصرف آب فراوان، داروهای مناسب و صبر خودبه‌خود دفع می‌شوند. اما سنگ‌های بزرگ‌تر ممکن است نیاز به روش‌های تخصصی‌تری مانند سنگ‌شکنی برون‌اندامی (ESWL)، یورتروسکوپی یا حتی جراحی داشته باشند تا بدون آسیب به کلیه‌ها دفع شوند.
راهکارهای پیشگیری از بازگشت سنگ کلیه
برای کاهش احتمال عود سنگ کلیه، بسیار مهم است که در طول روز مرتب آب بنوشید، مصرف نمک و گوشت را کنترل کنید، فعالیت بدنی منظم داشته باشید و از بی‌تحرکی طولانی مدت پرهیز کنید. همچنین، انجام معاینات دوره‌ای کلیه‌ها به خصوص برای کسانی که سابقه سنگ کلیه دارند، ضروری است. در بعضی موارد، پزشک آزمایش ترکیب ادرار را برای یافتن علت تشکیل سنگ تجویز می‌کند تا بتوان بهترین برنامه درمانی و پیشگیری را تدوین کرد.
آیا مصرف لبنیات باعث سنگ کلیه میشود؟
یکی از باورهای غلط رایج این است که لبنیات باعث سنگ کلیه میشود، در حالی که واقعیت برعکس است. مصرف متعادل لبنیات مثل شیر و ماست کم‌چرب نه تنها منجر به تشکیل سنگ نمی‌شود، بلکه می‌تواند از آن جلوگیری کند. کلسیم موجود در لبنیات در روده با اگزالات موجود در غذا ترکیب میشود و مانع جذب زیاد اگزالات به خون و در نتیجه کلیه‌ها می‌گردد. کاهش بیش از حد مصرف لبنیات می‌تواند باعث افزایش جذب اگزالات و افزایش خطر سنگ‌های اگزالاتی شود. البته، مصرف خودسرانه مکمل‌های کلسیم بدون مشورت پزشک می‌تواند خطرناک باشد.
آیا ویتامین D باعث سنگ کلیه میشود؟
مصرف ویتامین D به مقدار توصیه شده توسط پزشک معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما مصرف بی‌رویه و بدون نظارت ویتامین D می‌تواند باعث افزایش سطح کلسیم خون و در نتیجه افزایش احتمال تشکیل سنگ‌های کلسیمی کلیوی شود. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که فرد همزمان مکمل‌های کلسیم نیز مصرف کند. بنابراین، استفاده از ویتامین D باید تحت نظر پزشک و پس از انجام آزمایشات لازم صورت گیرد و از مصرف خودسرانه و دوزهای بالا خودداری شود.
