توسط : کاهش اشتهای کودکان در تابستان؛ طبیعی یا نشانه‌ای از بیماری؟
آیا بی‌میلی کودکان به غذا خوردن در روزهای گرم تابستان نگران‌کننده است؟ یا اینکه یک واکنش طبیعی بدن به تغییرات دمایی محسوب میشود؟
پزشکان فوق تخصص غدد کودکان معتقدند که کاهش اشتهای کودکان در فصل تابستان در اغلب موارد کاملاً طبیعی است و اغلب نیاز به نگرانی ندارد. دکتر مولود صفاری‌راد، فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان، در پاسخ به پرسش درباره کم‌خوری کودکان در هوای گرم، توضیح می‌دهد که کاهش اشتها، احساس بی‌حالی و افت انرژی در فصل گرما، معمولاً نتیجه‌ی واکنش فیزیولوژیک بدن به گرما و تغییرات سبک زندگی است.
چرا کودکان در تابستان کمتر غذا می‌خورند؟
گرمای هوا باعث تعریق بیشتر بدن میشود. این تعریق سبب دفع آب و الکترولیت‌ها می‌گردد و در نتیجه بدن دچار خستگی، کاهش انرژی و میل کمتر به غذا خوردن میشود. به همین دلیل، کاهش اشتها در کودکان در روزهای گرم سال معمولاً طبیعی است. از سوی دیگر، مصرف مواد غذایی بیشتر به معنای تولید گرمای داخلی بیشتر است. بدن برای حفظ تعادل حرارتی، به‌صورت خودکار میل به غذا را کاهش می‌دهد تا از افزایش دمای درونی جلوگیری کند.
تأثیر دما و سبک زندگی بر اشتهای کودکان
بر اساس نتایج تحقیقات علمی، حتی یک درجه افزایش دمای محیط می‌تواند به‌طور میانگین تا ۰.۱۱ درصد از میزان غذای مصرفی روزانه بکاهد. در کنار گرما، تغییراتی مثل کاهش تحرک بدنی، بی‌نظمی در خواب شبانه، و ناهماهنگی در وعده‌های غذایی باعث کاهش اشتهای کودکان میشود. همچنین، گرما روی ترشح هورمون‌های اشتها مانند گرلین (هورمون تحریک‌کننده‌ی اشتها) و لپتین (هورمون سیری) تأثیر می‌گذارد و تعادل آن‌ها را برهم می‌زند.
چه زمانی کم‌اشتهایی کودکان نیاز به بررسی پزشکی دارد؟
اگر کاهش اشتها تنها با بی‌حالی و خواب‌آلودگی خفیف همراه باشد، جای نگرانی نیست. اما در صورت مشاهده علائمی مانند ضعف مفرط، سرگیجه، تهوع، کاهش وزن، اختلال در رشد، پرادراری یا تغییر رنگ پوست، ممکن است پای یک بیماری زمینه‌ای به‌ویژه از نوع غدد در میان باشد.
دکتر صفاری‌راد هشدار می‌دهد که در صورت بروز این علائم، مراجعه به پزشک فوق تخصص غدد ضروری است. برای مثال، کم‌کاری تیروئید می‌تواند با نشانه‌هایی چون خواب‌آلودگی، خشکی پوست، خستگی زیاد و کاهش انرژی ظاهر شود. یا کم‌کاری غده آدرنال با خستگی شدید و تیرگی پوست خود را نشان می‌دهد. همچنین کمبود هورمون رشد می‌تواند با خواب زیاد، افت انرژی و توقف رشد همراه باشد.
تأمین آب، کلید تعادل بدنی در روزهای گرم
نوشیدن آب کافی، مصرف آب‌میوه‌های طبیعی، استفاده از محلول‌های حاوی الکترولیت (در صورت لزوم) و رعایت اصول تغذیه سالم، راهکارهای کلیدی برای حفظ سلامت عمومی و عملکرد مناسب بدن در فصل گرما هستند. این اقدامات ساده، نقش مهمی در حفظ تعادل اسید و باز بدن دارند که برای کارکرد صحیح اندام‌های مختلف بسیار حیاتی است.
نکات طلایی برای حفظ سلامت کودک در فصل تابستان
برای اینکه کودکان در فصل تابستان با مشکلی روبرو نشوند، والدین باید موارد زیر را رعایت کنند:
- مصرف مایعات به میزان کافی در طول روز
- داشتن تغذیه‌ای متنوع و سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین و غلات کامل
- خواب کافی و منظم
- بازی و فعالیت بدنی در ساعات خنک‌تر روز
- استفاده از پوشش مناسب و ضدآفتاب در زمان بیرون‌رفتن
- تشویق به استراحت و پرهیز از فعالیت شدید در اوج گرما
والدین هوشیار، کلید پیشگیری از بیماری‌های غددی
در پایان، این فوق تخصص غدد تأکید می‌کند که در بیشتر موارد، کاهش اشتها در کودکان در تابستان موقتی و طبیعی است. با این حال، آگاهی والدین نسبت به نشانه‌های غیرعادی بسیار مهم است. در صورت تداوم یا شدت یافتن علائم، حتماً باید با یک متخصص مشورت کرد تا از ابتلای کودک به بیماری‌های پنهان جلوگیری شود. تشخیص به‌موقع، مهم‌ترین عامل موفقیت در درمان اختلالات غددی است.
