توسط : گوگل با بهره‌گیری از فناوری نوآورانه‌ای که گوشی‌های اندرویدی را به مینی‌لرزه‌نگار تبدیل می‌کند، گام بزرگی در جهت افزایش ایمنی در برابر زلزله برداشته است. سیستم هشدار زلزله اندروید (Android Earthquake Alerts)، که ابتدا در سال ۲۰۲۰ در کالیفرنیا معرفی شد، حالا در بیش از ۹۸ کشور فعال است و به میلیون‌ها نفر هشدارهای زودهنگام زلزله ارائه می‌دهد. این سیستم با استفاده از شتاب‌سنج‌های موجود در گوشی‌های هوشمند، لرزه‌ها را تشخیص داده و چند ثانیه پیش از شروع لرزش‌ها، کاربران را آگاه می‌کند. در این مقاله، جزئیات عملکرد این سیستم، مزایا و محدودیت‌های آن، و تأثیرش بر ایمنی عمومی را بررسی می‌کنیم.
سیستم هشدار زلزله اندروید چگونه کار می‌کند؟
سیستم هشدار زلزله گوگل از دو رویکرد اصلی برای تشخیص و اعلام زلزله استفاده می‌کند:
- همکاری با سیستم‌های لرزه‌نگاری سنتی: در مناطقی مانند کالیفرنیا، اورگن و واشنگتن، گوگل با سیستم ShakeAlert (که توسط سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده (USGS)، اداره خدمات اضطراری کالیفرنیا (CalOES) و دانشگاه‌های معتبر توسعه یافته) همکاری می‌کند. این سیستم از شبکه‌ای با بیش از ۱۶۷۵ حسگر لرزه‌نگاری برای تشخیص لرزه‌ها استفاده می‌کند و هشدارها را از طریق گوشی‌های اندرویدی به کاربران ارسال می‌کند.
- تشخیص جمعی (Crowdsourcing): در مناطقی که زیرساخت‌های لرزه‌نگاری سنتی وجود ندارد، گوگل از شتاب‌سنج‌های موجود در بیش از ۲ میلیارد گوشی اندرویدی در سراسر جهان استفاده می‌کند. این شتاب‌سنج‌ها، که معمولاً برای تشخیص جهت‌گیری گوشی (افقی یا عمودی) به کار می‌روند، می‌توانند لرزش‌های ناشی از زلزله را شناسایی کنند. وقتی گوشی لرزش مشکوکی را تشخیص می‌دهد، داده‌ها همراه با مکان تقریبی به سرورهای گوگل ارسال می‌شوند. سرور با تحلیل داده‌های دریافتی از چندین گوشی در یک منطقه، وقوع زلزله را تأیید کرده و هشدار صادر می‌کند.
این سیستم از سرعت بالای انتقال داده‌های الکترونیکی (که نزدیک به سرعت نور است) نسبت به سرعت امواج زلزله (امواج P و S) بهره می‌برد، که به کاربران چند ثانیه تا یک دقیقه زمان برای واکنش می‌دهد.
انواع هشدارهای زلزله
سیستم هشدار زلزله اندروید دو نوع هشدار برای زلزله‌های با بزرگی ۴.۵ یا بالاتر ارائه می‌دهد:
- هشدار “آگاه باشید” (Be Aware): این هشدار برای لرزش‌های خفیف یا متوسط صادر می‌شود و به کاربران اطلاع می‌دهد تا آماده واکنش احتمالی باشند. این هشدار معمولاً آرام‌تر است و طراحی شده تا کاربران را از خواب بیدار نکند.
- هشدار “اقدام کنید” (Take Action): این هشدار برای لرزش‌های قوی تا شدید صادر می‌شود، با صدای بلند و پیام تمام‌صفحه‌ای که کاربران را به انجام اقدامات ایمنی مانند پناه گرفتن، پوشش و نگه‌داشتن (Drop, Cover, Hold On) ترغیب می‌کند.
پس از پایان لرزش، کاربران می‌توانند با ضربه زدن روی هشدار، به نکات ایمنی پس از زلزله دسترسی پیدا کنند. همچنین، جست‌وجوی عبارت “زلزله نزدیک من” در گوگل، اطلاعات دقیق‌تری درباره فعالیت‌های لرزه‌ای منطقه ارائه می‌دهد.
از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴، سیستم هشدار زلزله اندروید برای ۱۲۷۹ رویداد لرزه‌ای در ۹۸ کشور هشدار صادر کرده و تنها سه مورد از آن‌ها هشدارهای کاذب بوده‌اند (دو مورد ناشی از رعدوبرق). به‌عنوان مثال، در زلزله ۷.۸ ریشتری ترکیه و سوریه در فوریه ۲۰۲۳، این سیستم به بیش از نیم میلیون نفر هشدار داد. طبق نظرسنجی‌ها، ۸۵٪ از کاربرانی که هشدار دریافت کردند، لرزش را احساس کردند، و ۳۶٪ قبل از شروع لرزش هشدار را دریافت کردند.
این سیستم به‌ویژه در مناطقی که فاقد زیرساخت‌های لرزه‌نگاری گران‌قیمت هستند، مانند اندونزی، فیلیپین، و ازبکستان، تأثیر بسزایی داشته است. گوگل با همکاری متخصصانی مانند دکتر لوسی جونز و دکتر ریچارد آلن، و سازمان‌هایی مانند Global Disaster Preparedness Center، این سیستم را بهبود داده و به یک ابزار حیاتی برای ایمنی عمومی تبدیل کرده است.
مزایای سیستم هشدار زلزله گوگل
- دسترسی گسترده: با استفاده از بیش از ۲ میلیارد گوشی اندرویدی، این سیستم بزرگ‌ترین شبکه تشخیص زلزله جهان را ایجاد کرده و مناطقی را که فاقد حسگرهای سنتی هستند، پوشش می‌دهد.
- هشدارهای زودهنگام: ارائه چند ثانیه تا یک دقیقه هشدار قبل از لرزش، می‌تواند به کاربران فرصت پناه گرفتن یا هشدار به دیگران را بدهد.
- یکپارچگی با گوگل سرچ: کاربران می‌توانند اطلاعات دقیق و به‌روز درباره زلزله‌ها را با جست‌وجوی ساده در گوگل دریافت کنند.
- رایگان و بدون نیاز به اپلیکیشن: این سیستم به‌صورت پیش‌فرض در گوشی‌های اندرویدی فعال است و نیازی به نصب اپلیکیشن جداگانه ندارد.
گوگل در حال همکاری با متخصصان لرزه‌شناسی و سازمان‌های مدیریت بحران برای بهبود این سیستم است. برنامه‌های آینده شامل کاهش زمان هشدار، بهبود دقت تخمین بزرگی زلزله، و گسترش پوشش به کشورهای بیشتر است. مقاله‌ای که در ژورنال Science منتشر شده، نشان می‌دهد که این سیستم با استفاده از داده‌های جمعی، می‌تواند به‌عنوان مکملی برای سیستم‌های لرزه‌نگاری سنتی عمل کند و در مناطقی که زیرساخت‌های کافی وجود ندارد، جان انسان‌ها را نجات دهد.
علاوه بر این، گوگل قصد دارد این فناوری را با کسب‌وکارها به اشتراک بگذارد تا امکان خاموش کردن خودکار سیستم‌هایی مانند آسانسورها یا خطوط گاز قبل از زلزله فراهم شود. این قابلیت می‌تواند خسارات مالی و جانی را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد.
چگونه هشدارهای زلزله را فعال کنیم؟
هشدارهای زلزله به‌صورت پیش‌فرض در گوشی‌های اندرویدی فعال هستند، اما برای اطمینان از دریافت آن‌ها، مراحل زیر را دنبال کنید:
- به تنظیمات (Settings) گوشی بروید.
- گزینه ایمنی و اضطراری (Safety & Emergency) یا موقعیت (Location) را پیدا کنید.
- هشدارهای زلزله (Earthquake Alerts) را جست‌وجو کرده و مطمئن شوید که فعال است.
- دقت مکان گوگل (Google Location Accuracy) و خدمات موقعیت‌یابی (Location Services) را فعال نگه دارید.
اگر نمی‌خواهید گوشی‌تان در تشخیص زلزله مشارکت کند، می‌توانید این تنظیمات را غیرفعال کنید، اما همچنان هشدارها را دریافت خواهید کرد.
سیستم هشدار زلزله گوگل در گوشی‌های اندرویدی، با استفاده از شتاب‌سنج‌های موجود و همکاری با سیستم‌هایی مانند ShakeAlert، راه‌حلی نوآورانه برای افزایش ایمنی در برابر زلزله ارائه داده است. این فناوری، که در ۹۸ کشور فعال است، با ارائه هشدارهای زودهنگام و اطلاعات دقیق، جان میلیون‌ها نفر را نجات داده و می‌تواند خسارات زلزله را کاهش دهد. با وجود محدودیت‌هایی مانند نیاز به اتصال اینترنت و احتمال هشدارهای کاذب، این سیستم نشان‌دهنده پتانسیل عظیم فناوری‌های جمعی در حل مشکلات جهانی است. برای اطلاعات بیشتر، می‌توانید به وب‌سایت Google Crisis Response یا USGS ShakeAlert مراجعه کنید.
