توسط : ژاپن اپل و گوگل را به پذیرش فروشگاه‌های اپلیکیشن شخص ثالث و سیستم‌های پرداخت جایگزین ملزم کرد
ژاپن با وضع قوانین جدید، اپل و گوگل را موظف کرده است تا از ۱۸ دسامبر ۲۰۲۵ (۲۷ آذر ۱۴۰۴) امکان استفاده از فروشگاه‌های اپلیکیشن شخص ثالث و سیستم‌های پرداخت جایگزین را در پلتفرم‌های خود فراهم کنند. این تصمیم که بخشی از تلاش‌های جهانی برای کاهش انحصار دیجیتال است، می‌تواند تغییرات اساسی در اکوسیستم‌های iOS و اندروید ایجاد کند. در این مقاله، جزئیات این قانون، الزامات آن و تأثیراتش بر بازار اپلیکیشن‌های موبایل بررسی میشود.
کمیسیون تجارت منصفانه ژاپن (JFTC) پس از تحقیقات چهارساله (از سال ۲۰۲۰) درباره سلطه اپل و گوگل بر بازار موبایل، دستورالعمل‌هایی تحت عنوان «راهنمای قانون رقابت در بازار نرم‌افزارهای موبایل» منتشر کرد. این دستورالعمل‌ها با هدف ایجاد فضای رقابتی عادلانه، اپل و گوگل را به رعایت قوانین ضد انحصار ملزم می‌کنند. این اقدام مشابه قانون بازارهای دیجیتال (DMA) اتحادیه اروپا است که پیش‌تر اپل را وادار به پذیرش فروشگاه‌های شخص ثالث و تغییرات دیگر در iOS کرد.
الزامات کلیدی قانون جدید ژاپن
بر اساس این دستورالعمل، اپل و گوگل باید اقدامات زیر را تا ۱۸ دسامبر ۲۰۲۵ اجرا کنند:
- دسترسی به فروشگاه‌های شخص ثالث: طبق ماده ۷، بند ۱، این شرکت‌ها نمی‌توانند دسترسی به فروشگاه‌های اپلیکیشن را به پلتفرم‌های خود یا شرکت‌های زیرمجموعه محدود کنند. این یعنی کاربران iOS و اندروید در ژاپن می‌توانند اپلیکیشن‌ها را از فروشگاه‌های ثالث مانند اپیک گیمز استور دانلود کنند.
- سیستم‌های پرداخت جایگزین: ماده ۸، بند ۱، اپل و گوگل را از اجبار توسعه‌دهندگان به استفاده از سیستم‌های پرداخت داخلی (مانند پرداخت اپ‌استور یا گوگل پلی با کارمزد ۱۵ تا ۳۰ درصد) منع می‌کند. توسعه‌دهندگان می‌توانند از گزینه‌هایی مانند PayPal یا Stripe استفاده کنند.
- رقابت عادلانه: این شرکت‌ها نباید از داده‌های کاربران یا توسعه‌دهندگان که از طریق سیستم‌عامل جمع‌آوری میشود، برای تقویت اپلیکیشن‌های خود یا تضعیف رقبا استفاده کنند. اقداماتی مانند حذف اپلیکیشن‌های رقیب، تأخیر در بررسی آن‌ها یا کاهش دیده‌شدنشان ممنوع است.
- دسترسی به امکانات فنی: اپل و گوگل باید دسترسی اپلیکیشن‌های شخص ثالث به قابلیت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری دستگاه‌ها، مانند NFC برای پرداخت‌های موبایلی یا ویژگی‌های دوربین، را فراهم کنند.
- گزارش‌دهی سالانه: این شرکت‌ها موظف‌اند گزارش‌های سالانه‌ای از رعایت قوانین ارائه دهند تا شفافیت و پایبندی آن‌ها به مقررات تضمین شود.
تأثیرات و زمینه‌های این قانون
این قانون بخشی از تلاش‌های جهانی برای کاهش سلطه غول‌های فناوری بر بازار اپلیکیشن‌های موبایل است. ژاپن، مانند اتحادیه اروپا، به دنبال ایجاد محیطی رقابتی‌تر است که در آن توسعه‌دهندگان بتوانند آزادانه عمل کنند و کاربران از گزینه‌های بیشتری بهره‌مند شوند. این تغییرات می‌تواند هزینه‌های توسعه‌دهندگان را کاهش دهد، زیرا دیگر مجبور به پرداخت کارمزدهای بالای اپ‌استور یا گوگل پلی نیستند. همچنین، رقابت بین فروشگاه‌ها ممکن است به کاهش قیمت اپلیکیشن‌ها و خدمات برای کاربران منجر شود.
اپل و گوگل پیش‌تر در برابر قوانین مشابه مقاومت نشان داده‌اند. اپل در اتحادیه اروپا پس از اجرای DMA، با اکراه تغییراتی مانند اجازه نصب اپلیکیشن از منابع ثالث (sideloading) را پذیرفت، اما با اعمال محدودیت‌هایی مانند کارمزدهای جدید، انتقاداتی را برانگیخت. در ژاپن، انتظار می‌رود این دو شرکت نیز با چالش‌های اجرایی مواجه شوند، به‌ویژه در زمینه حفظ امنیت کاربران هنگام استفاده از فروشگاه‌های شخص ثالث. JFTC اعلام کرده که تا زمان اجرای قانون، با اطلاع‌رسانی عمومی و همکاری با ذی‌نفعان، زمینه را برای اجرای روان این مقررات آماده خواهد کرد.
این قانون می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای توسعه‌دهندگان داشته باشد. شرکت‌هایی مانند اپیک گیمز، که در حال حاضر در پرونده‌ای جداگانه گوگل را به دلیل انحصار پلی استور به چالش کشیده، ممکن است از این فرصت برای عرضه فروشگاه خود در ژاپن استفاده کنند. برای کاربران، این تغییرات به معنای آزادی بیشتر در انتخاب منابع دانلود اپلیکیشن و احتمالاً دسترسی به اپلیکیشن‌های متنوع‌تر با قیمت‌های رقابتی‌تر است.
با این حال، اپل و گوگل ممکن است با استدلال‌هایی مانند نگرانی‌های امنیتی، مانند افزایش خطر اپلیکیشن‌های مخرب، در برابر این تغییرات مقاومت کنند. تجربه اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که این شرکت‌ها ممکن است راه‌هایی برای حفظ کنترل خود، مانند اعمال کارمزدهای جدید یا محدودیت‌های فنی، پیدا کنند. با این وجود، فشارهای قانونی در کشورهای مختلف، از جمله ژاپن، نشان‌دهنده حرکت جهانی به سمت کاهش انحصار دیجیتال و تقویت رقابت است.
