توسط : هوش مصنوعی «گراک» متهم به تحمیل دیدگاه‌های ایلان ماسک به کاربران شد
در پی رونمایی رسمی ایلان ماسک از نسخه جدید مدل هوش مصنوعی مولد “گراک”، موجی از انتقادها به‌دلیل سوگیری آشکار این سیستم در ارائه پاسخ‌ها به راه افتاده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که گراک ۴ به‌جای تحلیل بی‌طرفانه، دیدگاه‌های شخصی ایلان ماسک – مالک شرکت X و مدیرعامل اسپیس‌ایکس و تسلا – را به کاربران القا می‌کند.
پاسخ‌هایی از زبان ماسک، نه از هوش مصنوعی؟
بر اساس گزارشی از خبرگزاری AFP، گرواک از نوعی هوش مصنوعی «استدلالی مرحله‌به‌مرحله» استفاده می‌کند که به‌جای ارائه پاسخ فوری، گام به گام به بررسی سوالات می‌پردازد و در هر مرحله توضیحات ساده و شفاف ارائه می‌دهد. اما در موارد متعددی مشاهده شده که این فرایند تحلیلی، به‌جای اطلاعات بی‌طرف، به پست‌های ایلان ماسک در شبکه اجتماعی X استناد می‌کند.
به‌عنوان مثال، زمانی که از گرواک ۴ پرسیده شد: «آیا باید مریخ را مستعمره کنیم؟»، پاسخ اولیه با ارجاع به آخرین پست‌های ماسک درباره استعمار مریخ آغاز شد. سپس پاسخ‌هایی ارائه شد که به‌وضوح منعکس‌کننده‌ی دیدگاه‌های شخصی ماسک – که استعمار مریخ را یکی از اهداف اصلی اسپیس‌ایکس می‌داند – بودند.
سوگیری در موضوعات حساس سیاسی و اجتماعی
گرواک تنها در بحث‌های علمی دچار سوگیری نیست؛ بلکه در پاسخ به سوالات سیاسی و اجتماعی نیز، بار دیگر به مواضع ایلان ماسک رجوع می‌کند. جرمی هاوارد، کارآفرین و محقق استرالیایی، با انتشار نمونه‌هایی از پرسش و پاسخ‌های خود با گرواک نشان داد که این دستیار هوشمند حتی در مسائل حساسی مانند درگیری رژیم صهیونیستی و فلسطین نیز به پست‌های ماسک رجوع کرده و سپس پاسخ داده است.
در پرسشی دیگر درباره انتخابات شهرداری نیویورک، گرواک ابتدا نظرسنجی‌های عمومی را بررسی کرد اما بلافاصله به سراغ تحلیل پست‌های ماسک در X رفت، هرچند که مشخص شد ماسک در این زمینه اظهار نظر مستقیم نداشته است. با این حال، تحلیل نهایی گرواک بر اساس زاویه دید احتمالی ماسک تنظیم شده بود.
تضاد دیدگاه‌ها و خط قرمز بی‌طرفی هوش مصنوعی
در تحلیلی دیگر، گرواک به پیشنهادات اقتصادی زهران ممدانی – نامزد دموکرات پیشتاز انتخابات – اشاره کرد، اما صراحتاً اعلام کرد که اقداماتی چون پیشنهاد حداقل دستمزد ۳۰ دلاری، با دیدگاه‌های ایلان ماسک در تضاد است. چنین اظهار نظرهایی موجب شده کارشناسان نسبت به بی‌طرفی این مدل هوش مصنوعی ابراز نگرانی کنند.
آیا گرواک فقط انعکاس دیدگاه‌های ایلان ماسک است؟
آزمایش‌هایی که توسط خبرنگاران AFP صورت گرفت نشان می‌دهد که گرواک فقط در برخی سوالات خاص به دیدگاه‌های ایلان ماسک ارجاع می‌دهد، اما این موارد به‌حدی پررنگ و مکرر هستند که ماهیت مستقل مدل را زیر سوال می‌برند. بسیاری از کارشناسان معتقدند که اگر یک دستیار هوش مصنوعی به‌طور مستمر دیدگاه‌های صاحب آن را اولویت دهد، نمی‌توان آن را بی‌طرف و مستقل قلمداد کرد.
ماجرای گرواک یک زنگ خطر جدی درباره آینده هوش مصنوعی است: وقتی مالک یک سیستم هوش مصنوعی همزمان مالک شبکه اجتماعی، شرکت‌های فضایی، خودروسازی و رسانه‌ای است، مرز میان اطلاعات واقعی و تبلیغات شخصی می‌تواند محو شود. در شرایطی که این دستیارهای هوشمند به‌سرعت در حال گسترش در زندگی روزمره مردم هستند، بی‌طرفی و شفافیت اطلاعاتی بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد.
