توسط : ورود رسمی قوه قضاییه به عصر فناوری با تصویب آیین‌نامه استفاده از هوش مصنوعی
در گامی مهم و تحول‌آفرین، رئیس قوه قضاییه آیین‌نامه اجرایی نحوه بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در فرآیندهای قضایی را تصویب و ابلاغ کرد. این آیین‌نامه که با هدف تسریع و تسهیل در رسیدگی به پرونده‌ها و دعاوی قضایی تدوین شده، زمینه‌ساز استفاده گسترده‌تر از ابزارهای نوین از جمله هوش مصنوعی در نظام قضایی کشور است.
بر اساس اطلاعیه منتشرشده توسط مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه (مافا)، این آیین‌نامه در راستای اجرای بند “الف” ماده ۱۱۳ قانون برنامه پنج‌ساله هفتم توسعه جمهوری اسلامی ایران تدوین شده است. طبق این قانون، قوه قضاییه موظف است با تکیه بر فناوری‌های نوین، به‌ویژه فناوری هوش مصنوعی، فرآیندهای دادرسی را بهینه و تسهیل کند.
این آیین‌نامه ۱۵ ماده دارد و در آن به شکل دقیق، الزامات اجرایی، نحوه پیاده‌سازی، و مسئولیت بخش‌های مختلف دستگاه قضایی در استفاده از فناوری‌های نوین مشخص شده است. نظارت بر اجرای صحیح این آیین‌نامه نیز بر عهده معاون اول قوه قضاییه گذاشته شده تا روند اجرای آن با دقت پیگیری شود.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های این سند، فراهم‌سازی امکان استفاده از ظرفیت‌های هوش مصنوعی برای قضات است تا در فرایند حل‌وفصل دعاوی، صدور آرای قضایی و بررسی پرونده‌ها، ابزارهای پیشرفته تحلیل داده و سامانه‌های هوشمند را به خدمت بگیرند. این اقدام می‌تواند علاوه بر کاهش اطاله دادرسی، دقت در تصمیم‌گیری‌های قضایی را نیز به شکل چشمگیری افزایش دهد.
شایان ذکر است که قوه قضاییه پیش‌تر نیز در خرداد سال گذشته، دستورالعمل هوشمندسازی فرآیندها و الکترونیکی‌سازی پرونده‌های قضایی را به تصویب رسانده بود که زمینه‌ساز تحول دیجیتال در دستگاه قضا شد. تصویب آیین‌نامه جدید را می‌توان گام بعدی و تکمیلی در این مسیر دانست؛ مسیری که در نهایت می‌تواند نظام قضایی کشور را با استانداردهای جهانی و مقتضیات عصر دیجیتال همگام کند.
