توسط : چگونه AMD بازار پردازنده‌های سرور را تسخیر کرد؟
بازار پردازنده‌های سرور، که سال‌ها تحت سلطه بی‌چون‌وچرای اینتل بود، حالا شاهد تحولی بزرگ است. شرکت AMD با رشدی خیره‌کننده، برای مدتی توانست نیمی از این بازار را به تسخیر خود درآورد و اینتل را در موقعیتی برابر قرار دهد. اگرچه داده‌های جدید نشان می‌دهند که سهم AMD اکنون به ۳۶.۵ درصد کاهش یافته، اما این رقم همچنان حکایت از پیشرفتی بی‌سابقه دارد. داستان این موفقیت، نه‌تنها به استراتژی‌های هوشمندانه AMD و رهبری لیسا سو گره خورده، بلکه به چالش‌های اینتل و ظهور رقبای جدید مانند Arm نیز مرتبط است. در این مقاله، به رازهای این تحول و چشم‌انداز آینده بازار سرور می‌پردازیم.
داده‌های PassMark، که یکی از منابع معتبر تحلیل بازار پردازنده‌هاست، نشان داد که AMD در مقطعی از سال ۲۰۲۵ به سهم ۵۰ درصدی در بازار پردازنده‌های سرور دست یافت. این رقم، که بعداً به ۳۶.۵ درصد اصلاح شد، نتیجه یک مناقصه جنجالی در کره جنوبی بود که برخی شبهات درباره دستکاری داده‌ها را به دنبال داشت. با این حال، حتی با اصلاح این آمار، رشد AMD غیرقابل‌انکار است. در سال ۲۰۱۷، سهم این شرکت در این بازار تنها ۰.۸ درصد بود و حالا، با جهشی چشمگیر، به یکی از دو غول اصلی این صنعت تبدیل شده است. گزارش Mercury Research نیز تأیید می‌کند که AMD در سه‌ماهه اول ۲۰۲۵ به ۳۹.۴ درصد از درآمد بازار سرور رسید و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال از مرز ۴۰ درصد عبور کند.
راز موفقیت AMD در چیست؟ همه‌چیز از سال ۲۰۱۴ آغاز شد، زمانی که لیسا سو سکان هدایت این شرکت را به دست گرفت. او با تغییر استراتژی، تمرکز AMD را به بازار سرورها و پردازنده‌های EPYC معطوف کرد. این پردازنده‌ها، که بر پایه معماری Zen ساخته شده‌اند، با تعداد هسته‌های بالا، عملکرد چندرشته‌ای قدرتمند و مصرف انرژی بهینه، به‌سرعت توجه مشتریان سازمانی را جلب کردند. همکاری نزدیک با TSMC، غول تایوانی تولید تراشه، نیز به AMD امکان داد تا از نودهای پیشرفته ۵ و ۴ نانومتری استفاده کند و محصولاتی کارآمدتر از اینتل ارائه دهد. در مقابل، اینتل با تأخیر در توسعه نودهای ۷ نانومتری و مشکلات تولید، فرصت‌های زیادی را از دست داد.
پردازنده‌های EPYC، به‌ویژه مدل‌های ۹۶ و ۱۲۸ هسته‌ای، در دیتاسنترهای مدرن حرف اول را می‌زنند. این پردازنده‌ها نه‌تنها برای مجازی‌سازی و پردازش ابری ایده‌آل هستند، بلکه با پشتیبانی از فناوری‌هایی مانند PCIe 5.0 و CXL، انعطاف‌پذیری بی‌نظیری در ذخیره‌سازی و گسترش حافظه ارائه می‌دهند. شرکت‌های بزرگی مانند گوگل، آمازون و مایکروسافت، که قلب تپنده صنعت فناوری هستند، به‌طور فزاینده‌ای به EPYC روی آورده‌اند. این در حالی است که اینتل با پردازنده‌های Xeon خود، که فاقد رقبای مستقیم در رده‌های بالای بازار هستند، در جذب مشتریان جدید با چالش مواجه شده است.
اینتل اما بیکار ننشسته است. مشکلات این شرکت، از تغییرات مدیریتی گرفته تا کندی در نوآوری، باعث شد تا سهم بازارش در سه‌ماهه اول ۲۰۲۵ به ۷۲.۸ درصد کاهش یابد، که پایین‌ترین سطح تاریخی آن است. با این حال، اینتل با معرفی پردازنده‌های Granite Rapids و Sierra Forest Xeon 6 در اواخر ۲۰۲۴، تلاش کرد تا جایگاه خود را بازپس گیرد. کاهش قیمت برخی مدل‌های ۱۲۸ هسته‌ای تا ۵۰۰۰ دلار نیز بخشی از استراتژی اینتل برای رقابت است. لیپ-بو تان، مدیرعامل جدید اینتل، با اذعان به عقب‌ماندگی شرکت، وعده تحولاتی بزرگ با نود 18A در سال ۲۰۲۶ داده است. اما آیا اینتل می‌تواند موج ایجادشده توسط AMD را مهار کند؟
رقابت در بازار سرور فقط به AMD و اینتل محدود نمی‌شود. پردازنده‌های مبتنی بر معماری Arm، که توسط شرکت‌هایی مانند AWS، گوگل و انویدیا توسعه می‌یابند، در حال گرفتن سهم بیشتری هستند. سهم Arm از ۸ درصد در سال ۲۰۲۴ به ۱۳.۲ درصد در سه‌ماهه اول ۲۰۲۵ رسید و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۷ به ۱۲ درصد از درآمد بازار برسد. این رشد، که به دلیل مصرف انرژی پایین و انعطاف‌پذیری Arm در کاربردهای ابری و هوش مصنوعی است، چالشی جدید برای هر دو غول x86 محسوب می‌شود.
در حوزه هوش مصنوعی نیز AMD دست بالا را دارد. در حالی که اینتل با سری Gaudi نتوانست موج تقاضای بازار را به‌خوبی مهار کند، AMD با GPUهای Instinct و بهینه‌سازی پلتفرم ROCm، در بازار دیتاسنترهای AI پیشتاز است. درآمد بخش دیتاسنتر AMD در سه‌ماهه اول ۲۰۲۵ به ۳.۷ میلیارد دلار رسید، که رشدی ۵۷ درصدی نسبت به سال قبل داشت و برای اولین بار از درآمد اینتل (۳.۳ میلیارد دلار) پیشی گرفت. این اعداد نشان‌دهنده تغییر پارادایم در بازار سرور هستند.
آینده این رقابت چه خواهد بود؟ AMD با پردازنده‌های آینده EPYC Venice، که از معماری Zen 5 بهره می‌برند و برای عملیات AI بهینه شده‌اند، به دنبال تثبیت جایگاه خود است. اینتل نیز با سرمایه‌گذاری در AI و نودهای جدید، قصد دارد تا سال ۲۰۲۶ به بازی بازگردد. در این میان، Arm به‌عنوان یک رقیب نوظهور، ممکن است معادلات را تغییر دهد. آنچه مسلم است، این رقابت نفس‌گیر نه‌تنها نوآوری را در صنعت پردازنده‌ها سرعت می‌بخشد، بلکه مشتریان را با گزینه‌های متنوع‌تر و قدرتمندتر روبه‌رو می‌کند.
