توسط : مارک زاکربرگ: پایان عصر گوشی‌های هوشمند و طلوع wearableها
مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، در اظهاراتی جسورانه اعلام کرده که دوران گوشی‌های هوشمند به‌عنوان اصلی‌ترین ابزار فناوری شخصی به پایان خود نزدیک می‌شود. او معتقد است که عینک‌های هوشمند و فناوری‌های پوشیدنی (Wearables) در آینده‌ای نزدیک جایگزین گوشی‌ها خواهند شد و به پلتفرم اصلی تعاملات دیجیتال تبدیل می‌شوند. این پیش‌بینی، که در جریان رویداد سالانه Meta Connect 2025 و مصاحبه‌های اخیر زاکربرگ مطرح شد، نشان‌دهنده تغییر پارادایم در نحوه تعامل ما با فناوری است. در این مقاله، جزئیات این دیدگاه، ویژگی‌های عینک‌های هوشمند متا، تأثیرات آن بر آینده فناوری، و چالش‌های پیش رو را بررسی می‌کنیم.
پایان سلطه گوشی‌های هوشمند
گوشی‌های هوشمند نزدیک به دو دهه است که به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره ما تبدیل شده‌اند. از تماس‌های تلفنی و پیام‌رسانی گرفته تا شبکه‌های اجتماعی و برنامه‌های کاربردی، این دستگاه‌های کوچک و درخشان، نحوه ارتباط، کار و سرگرمی ما را متحول کرده‌اند. با این حال، زاکربرگ معتقد است که این عصر رو به پایان است. او در مصاحبه‌ای با Theo Von در پادکست This Past Weekend اظهار داشت: «مردم به دنبال فناوری‌هایی هستند که طبیعی‌تر، اجتماعی‌تر و در دسترس‌تر باشند. گوشی‌های هوشمند، با وجود همه مزایایشان، ما را به صفحه‌نمایش‌های کوچک محدود می‌کنند و مانع تعامل مستقیم با دنیای واقعی می‌شوند.»
به گفته زاکربرگ، آینده فناوری به سمت دستگاه‌هایی پیش می‌رود که به‌صورت یکپارچه با محیط اطراف ما ادغام شوند. او پیش‌بینی می‌کند که تا دهه ۲۰۳۰، گوشی‌های هوشمند به حاشیه رانده شده و فناوری‌های پوشیدنی مانند عینک‌های هوشمند و واقعیت افزوده (AR) به ابزار اصلی ارتباط دیجیتال تبدیل خواهند شد. این دیدگاه با گزارش Gartner در سال ۲۰۲۳ همخوانی دارد که پیش‌بینی کرده تا سال ۲۰۲۷، بیش از نیمی از شرکت‌ها از راه‌حل‌های واقعیت افزوده برای ارتباطات و آموزش استفاده خواهند کرد.
عینک‌های هوشمند: پلتفرم بعدی متا
متا سال‌هاست که روی توسعه فناوری‌های پوشیدنی، به‌ویژه عینک‌های هوشمند مجهز به هوش مصنوعی، سرمایه‌گذاری کرده است. زاکربرگ در رویداد Meta Connect 2025 اعلام کرد که عینک‌های هوشمند، مانند Ray-Ban Meta و پروژه در حال توسعه Orion AR Glasses، آینده فناوری را شکل خواهند داد. این عینک‌ها قابلیت‌هایی فراتر از یک ابزار پوشیدنی ساده ارائه می‌دهند:
- دستیار هوش مصنوعی یکپارچه: عینک‌های Ray-Ban Meta با دستیار هوش مصنوعی متا مجهز شده‌اند که امکاناتی مانند تماس صوتی بدون نیاز به دست، گرفتن عکس، و ترجمه بلادرنگ را فراهم می‌کند. این دستیار می‌تواند اطلاعات محیطی را در لحظه ارائه دهد، مثلاً نام یک ساختمان یا مسیر حرکت در یک شهر ناآشنا.
- واقعیت افزوده (AR): پروژه Orion، که هنوز در مرحله توسعه است، عینک‌های واقعیت افزوده‌ای هستند که تصاویر دیجیتال را با دنیای واقعی ترکیب می‌کنند. این عینک‌ها به کاربران اجازه می‌دهند بدون نیاز به صفحه‌نمایش، اطلاعات را به‌صورت هولوگرام مشاهده کنند. زاکربرگ تخمین زده که تولید این عینک‌ها با هزینه‌ای حدود ۱۰,۰۰۰ دلار برای هر جفت، بین ۴ تا ۸ سال طول بکشد، اما او امیدوار است این زمان به ۴ سال یا کمتر کاهش یابد.
- تعاملات اجتماعی طبیعی: زاکربرگ تأکید دارد که عینک‌های هوشمند، برخلاف گوشی‌ها، به کاربران اجازه می‌دهند تا با محیط و افراد اطراف خود تعامل داشته باشند. او در مصاحبه‌ای گفت: «روند فناوری به سمت فراگیرتر و اجتماعی‌تر شدن است. عینک‌های هوشمند به شما امکان می‌دهند که در لحظه با دیگران ارتباط برقرار کنید، بدون اینکه سرتان را به سمت یک صفحه‌نمایش پایین بیاورید.»
این قابلیت‌ها نشان‌دهنده تلاش متا برای ایجاد تجربه‌ای است که زاکربرگ آن را «طبیعی‌تر و اجتماعی‌تر» می‌نامد. برای مثال، در کافه‌های سان‌فرانسیسکو، حرفه‌ای‌ها از عینک‌های هوشمند برای دیکته پیام‌ها یا استفاده از نقشه‌های داخلی استفاده می‌کنند، بدون اینکه نیازی به نگاه کردن به گوشی داشته باشند.
چرا عینک‌های هوشمند جایگزین گوشی‌ها می‌شوند؟
زاکربرگ معتقد است که گوشی‌های هوشمند، با وجود همه نوآوری‌هایشان، محدودیت‌های اساسی دارند. این دستگاه‌ها ما را به یک «مستطیل درخشان کوچک» وابسته کرده‌اند که از نظر روانی و اجتماعی می‌تواند خسته‌کننده باشد. او در این باره گفت: «شما نمی‌خواهید فضای فیزیکی‌تان شلوغ باشد. این موضوع از نظر روانی روی شما تأثیر می‌گذارد. همین منطق برای فضای دیجیتال و صفحه‌نمایش‌ها نیز صدق می‌کند.»
عینک‌های هوشمند این محدودیت‌ها را برطرف می‌کنند:
- آزادی دست‌ها: برخلاف گوشی‌ها که نیاز به نگه‌داشتن دارند، عینک‌های هوشمند امکان استفاده بدون دست را فراهم می‌کنند.
- ادغام با دنیای واقعی: این عینک‌ها اطلاعات دیجیتال را به‌صورت هولوگرام در میدان دید کاربر نمایش می‌دهند و نیاز به نگاه کردن به صفحه‌نمایش را حذف می‌کنند.
- طراحی سبک و راحت: با پیشرفت فناوری باتری و مینیاتوری‌سازی، عینک‌های هوشمند به‌زودی به اندازه عینک‌های معمولی سبک و راحت خواهند شد.
این ویژگی‌ها با نیازهای مدرن کاربران همخوانی دارند. برای مثال، کاربران امروزی به دنبال فناوری‌هایی هستند که کمتر مزاحم باشند و به آن‌ها اجازه دهند تا در لحظه با دنیای واقعی ارتباط برقرار کنند. نمونه‌های اولیه این فناوری‌ها، مانند عینک‌های Ray-Ban Meta، با استقبال خوبی مواجه شده‌اند و نشان‌دهنده پتانسیل تجاری این ایده هستند.
چالش‌ها و انتقادات
با وجود هیجان اطراف این فناوری، چالش‌هایی نیز وجود دارد:
- حریم خصوصی: عینک‌های هوشمند مجهز به دوربین و هوش مصنوعی می‌توانند نگرانی‌هایی درباره جمع‌آوری داده‌ها ایجاد کنند. کاربران در شبکه‌های اجتماعی، مانند X، نگرانی‌هایی درباره حریم خصوصی مطرح کرده‌اند و برخی اعلام کرده‌اند که به متا اعتماد ندارند.
- هزینه تولید: پروژه‌هایی مانند Orion همچنان پرهزینه هستند و ممکن است برای مصرف‌کنندگان عادی مقرون‌به‌صرفه نباشند.
- پذیرش عمومی: تغییر عادات کاربران از گوشی‌های هوشمند به عینک‌های هوشمند زمان‌بر خواهد بود. برخی معتقدند که گوشی‌ها به‌جای حذف شدن، تکامل خواهند یافت و به‌عنوان هسته مرکزی برای دستگاه‌های پوشیدنی عمل خواهند کرد.
علاوه بر این، متا در گذشته به دلیل مسائل مربوط به حریم خصوصی، مانند رسوایی Cambridge Analytica، مورد انتقاد قرار گرفته است. سهام‌داران متا در حال حاضر درگیر یک دعوی حقوقی ۸ میلیارد دلاری علیه زاکربرگ و دیگر مدیران این شرکت هستند که ادعا می‌کند متا توافق‌نامه‌های حفاظت از داده‌های کاربران را نقض کرده است. این موضوع می‌تواند اعتماد عمومی به فناوری‌های جدید متا را تحت تأثیر قرار دهد.
زمینه‌های گسترده‌تر: متا و رقابت در فناوری
اظهارات زاکربرگ در حالی مطرح می‌شود که متا سرمایه‌گذاری سنگینی در هوش مصنوعی و زیرساخت‌های آن انجام داده است. این شرکت قصد دارد صدها میلیارد دلار برای ساخت مراکز داده عظیم، مانند Prometheus (که در سال ۲۰۲۶ راه‌اندازی می‌شود) و Hyperion (با ظرفیت ۵ گیگاوات تا سال ۲۰۳۰)، هزینه کند. این مراکز برای پشتیبانی از فناوری‌های هوش مصنوعی و واقعیت افزوده طراحی شده‌اند که عینک‌های هوشمند متا به آن‌ها وابسته هستند.
متا همچنین در حال رقابت با شرکت‌هایی مانند OpenAI و گوگل در حوزه هوش مصنوعی است. زاکربرگ اخیراً استعدادهای کلیدی مانند الکساندر وانگ (مدیرعامل سابق Scale AI) و نت فریدمن (مدیرعامل سابق GitHub) را برای هدایت Superintelligence Labs متا استخدام کرده است. این تلاش‌ها نشان‌دهنده عزم متا برای پیشرو ماندن در رقابت فناوری است.
زاکربرگ پیش‌بینی می‌کند که تا دهه ۲۰۳۰، عینک‌های هوشمند به ابزار اصلی تعامل دیجیتال تبدیل شوند. او معتقد است که این فناوری‌ها نه‌تنها نحوه ارتباط ما با فناوری را تغییر می‌دهند، بلکه تجربه‌های اجتماعی و حرفه‌ای ما را نیز بهبود می‌بخشند. برای مثال، در محیط‌های کاری، عینک‌های AR می‌توانند برای آموزش، همکاری از راه دور، و حتی طراحی محصول استفاده شوند.
با این حال، موفقیت این دیدگاه به عوامل متعددی بستگی دارد: پیشرفت در فناوری باتری، کاهش هزینه‌های تولید، و جلب اعتماد کاربران. در حالی که برخی کاربران مشتاق پذیرش این فناوری‌ها هستند، دیگران معتقدند که گوشی‌های هوشمند همچنان نقش مرکزی خود را حفظ خواهند کرد، اما به‌عنوان یک دستگاه مکمل در کنار عینک‌های هوشمند عمل خواهند کرد.
چرا این پیش‌بینی مهم است؟
اظهارات زاکربرگ نشان‌دهنده تغییر جهت در صنعت فناوری است. گوشی‌های هوشمند، که زمانی انقلابی بودند، حالا با محدودیت‌هایی مواجه شده‌اند که فناوری‌های پوشیدنی می‌توانند آن‌ها را برطرف کنند. این تغییر می‌تواند تأثیرات عمیقی بر نحوه کار، ارتباط، و حتی تفریح ما داشته باشد. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری متا در هوش مصنوعی و واقعیت افزوده نشان‌دهنده تعهد این شرکت به تعریف آینده فناوری است.
با این حال، چالش‌های حریم خصوصی و پذیرش عمومی همچنان موانع بزرگی هستند. متا باید نشان دهد که می‌تواند فناوری‌هایی امن و کاربرپسند ارائه دهد تا اعتماد کاربران را جلب کند. این موضوع به‌ویژه در پرتو انتقادات گذشته درباره مدیریت داده‌های کاربران اهمیت دارد.
مارک زاکربرگ با پیش‌بینی پایان عصر گوشی‌های هوشمند و معرفی عینک‌های هوشمند به‌عنوان پلتفرم بعدی، چشم‌اندازی جسورانه برای آینده فناوری ارائه کرده است. عینک‌های هوشمند متا، با قابلیت‌های هوش مصنوعی و واقعیت افزوده، پتانسیل تغییر نحوه تعامل ما با دنیای دیجیتال را دارند. با این حال، موفقیت این فناوری به غلبه بر چالش‌هایی مانند حریم خصوصی، هزینه‌ها، و پذیرش عمومی بستگی دارد. در حالی که متا با قدرت در این مسیر پیش می‌رود، جهان فناوری با دقت این تحول را دنبال می‌کند تا ببیند آیا عینک‌های هوشمند واقعاً می‌توانند جایگزین گوشی‌های هوشمند شوند یا خیر.
