توسط : نامه ۱۰ کارآفرین اقتصاد دیجیتال به رئیس‌جمهور: نگاه امنیتی به اکوسیستم نوآوری متوقف شود
ده تن از برجسته‌ترین کارآفرینان اقتصاد دیجیتال ایران در نامه‌ای سرگشاده به رئیس‌جمهور، مسعود پزشکیان، نسبت به پیامدهای مخرب دخالت‌های نهادهای امنیتی در اکوسیستم نوآوری هشدار داده‌اند. این نامه که در واکنش به شرط کناره‌گیری حسام آرمندهی، هم‌بنیان‌گذار پلتفرم دیوار، برای ورود این شرکت به بورس نوشته شده، خواستار بازنگری فوری در نگاه امنیتی حاکم بر زیست‌بوم فناوری و بازگرداندن اعتماد و امید به جوانان برای ساخت آینده ایران است. امضاکنندگان این نامه، که از پیشگامان صنعت فناوری کشور هستند، معتقدند ادامه این روند نه‌تنها نوآوری را سرکوب می‌کند، بلکه نیروی محرکه رشد اقتصادی ایران را خاموش خواهد کرد.
این نامه با اشاره به موج نوآوری دهه ۱۳۹۰، زمانی که انگیزه و اشتیاق برای خلق کسب‌وکارهای دیجیتال در میان جوانان ایرانی اوج گرفت، آغاز میشود. در آن دوره، ایران در مسیر تبدیل شدن به پیشرو منطقه در اقتصاد دیجیتال قرار داشت و استارتاپ‌هایی مانند دیجی‌کالا، دیوار و آپارات به‌عنوان نمادهای این حرکت، نقشی کلیدی در بهبود کیفیت زندگی و ایجاد فرصت‌های شغلی ایفا کردند. با این حال، از میانه‌های همان دهه، رویکردی هدفمند با امنیتی‌سازی فضای فناوری، این مسیر را به چالش کشید. نویسندگان نامه تأکید دارند که با روایت‌سازی‌های غیرمنصفانه، استارتاپ‌ها به‌عنوان پروژه‌های «تغییر و نفوذ» معرفی شدند، اتهامی که به فشارهای گسترده بر فعالان این حوزه منجر شد.
این فشارها به شکل‌های مختلفی بروز پیدا کرد: از انتشار شب‌نامه‌های تخریبی و تهدید سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی گرفته تا یورش به دفاتر شرکت‌ها، بازجویی از فعالان، پلمپ دفاتر، لغو مجوزها و حتی بازداشت بنیان‌گذاران و مدیران. برخی نهادهای امنیتی با ارسال نامه‌های رسمی، همکاری نهادهای دولتی با استارتاپ‌های بزرگ را ممنوع کردند و در مواردی، مدیران را مجبور به خروج از هیئت‌مدیره یا واگذاری سهام خود کردند. تازه‌ترین نمونه این روند، ماجرای دیوار است که در اقدامی بی‌سابقه، ورود آن به بورس به دلیل رد صلاحیت هم‌بنیان‌گذارش متوقف شده است. این تصمیم که به گزارش دیجیاتو در تاریخ ۶ آگوست ۲۰۲۵ منتشر شد، موجی از نگرانی را در میان فعالان اقتصاد دیجیتال ایجاد کرده است.
نویسندگان نامه هشدار می‌دهند که این روند، یکی از پویاترین زیست‌بوم‌های نوآوری در تاریخ ایران را تضعیف می‌کند. آن‌ها این پرسش را مطرح می‌کنند که برچسب‌زنی‌هایی مانند «تغییر و نفوذ» چه فرصت‌هایی را از کشور سلب کرده و این رویکرد چه پیامی به نسل جوان می‌دهد؟ به اعتقاد آن‌ها، امنیتی‌سازی اکوسیستم فناوری نه‌تنها انگیزه کارآفرینان را از بین می‌برد، بلکه سرمایه‌گذاران را فراری داده و اعتماد عمومی به آینده اقتصاد دیجیتال را خدشه‌دار می‌کند. این نامه نه در دفاع از یک شرکت خاص، بلکه به‌عنوان هشداری درباره آینده فناوری و اقتصاد ایران نوشته شده و خواستار توقف فوری این روند است.
امضاکنندگان این نامه، که شامل حمید و سعید محمدی (دیجی‌کالا)، مجید حسینی و نیما قاضی (علی‌بابا)، محمدجواد و محمدمهدی شکوری‌مقدم (صباایده)، نازنین دانشور (تخفیفان)، امیرحسین راد (نوبیتکس)، حسام آرمندهی (دیوار، کافه‌بازار، بلد) و پویا پیرحسینلو (ابرآروان) هستند، از رئیس‌جمهور که ریاست شورای عالی امنیت ملی را نیز بر عهده دارد، درخواست کرده‌اند تا با بازنگری در سیاست‌های امنیتی، زمینه بازگشت اعتماد و امید به اکوسیستم نوآوری را فراهم کند. آن‌ها تأکید دارند که اقتصاد دیجیتال می‌تواند موتور محرکه‌ای برای رشد اقتصادی، کاهش وابستگی به نفت و ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار باشد، اما این پتانسیل تنها با ایجاد فضایی شفاف، باثبات و عاری از دخالت‌های غیرمنطقی محقق خواهد شد.
این نامه بازتاب‌دهنده نگرانی‌های گسترده‌ای است که در سال‌های اخیر بارها توسط فعالان فناوری مطرح شده است. به‌عنوان مثال، در سال ۱۴۰۳، انجمن تجارت الکترونیک تهران نیز در بیانیه‌ای مشابه، از دخالت‌های نهادهای امنیتی در مسیر بورسی شدن کسب‌وکارها انتقاد کرده بود. همچنین، گزارش‌های متعدد از مسدودسازی درگاه‌های پرداخت پلتفرم‌های دیجیتال، مانند صرافی‌های رمزارز، نشان‌دهنده تداوم این چالش‌هاست. فعالان این حوزه معتقدند که نبود چارچوب نظارتی یکپارچه و تصمیم‌گیری‌های سلیقه‌ای، اکوسیستم فناوری ایران را در معرض افول قرار داده است. اگر این روند ادامه یابد، نه‌تنها استعدادهای جوان به مهاجرت تشویق می‌شوند، بلکه سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی نیز به‌شدت کاهش خواهد یافت.
برای فعالان اقتصاد دیجیتال، این نامه نقطه عطفی در تلاش برای تغییر سیاست‌های حاکم بر فناوری است. آن‌ها امیدوارند که رئیس‌جمهور با توجه به وعده‌های خود برای حمایت از بخش خصوصی، گام‌های عملی برای رفع موانع بردارد. اگر به دنبال آینده‌ای هستید که در آن اقتصاد دیجیتال ایران به جایگاه واقعی خود در منطقه و جهان برسد، این نامه پیامی روشن دارد: زمان بازنگری در رویکردهای امنیتی و ایجاد فضایی برای نوآوری فرا رسیده است.
