توسط : سکوی ملی متن‌باز هوش مصنوعی رونمایی شد؛ آغاز مسیر توسعه فناوری در ایران
نسخه اولیه سکوی ملی متن‌باز هوش مصنوعی با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری به‌صورت رسمی رونمایی شد. این پروژه که با هدف دسترسی برابر به فناوری‌های هوش مصنوعی طراحی شده، در مسیر تحقق عدالت فناورانه قرار دارد و به پژوهشگران، دانشگاهیان و متخصصان این حوزه کمک خواهد کرد تا از ظرفیت‌های پیشرفته پردازشی برای توسعه پروژه‌های خود بهره ببرند.
رونمایی از نسخه اولیه؛ ایران در مسیر هوش مصنوعی متن‌باز
به گزارش هاریکا، حسین افشین در مراسم رونمایی از MVP سکوی ملی متن‌باز هوش مصنوعی که در مرکز همایش‌های بین‌المللی رایزن برگزار شد، تأکید کرد که این پروژه یک نقطه پایانی نیست، بلکه آغاز مسیری طولانی در جهت پیشرفت هوش مصنوعی در ایران است.
وی افزود:
“ما آینده را به‌صورت متن‌باز در اختیار همه فرزندان ایران قرار داده‌ایم. این تنها یک فناوری نیست، بلکه بستری برای تحقق عدالت فناورانه در کشور است. از امروز، دانشجویی در یک روستای دورافتاده و محققی در تهران، به یک اندازه از هوش مصنوعی بهره خواهند برد. امروز ایران به عضویت باشگاه جهانی هوش مصنوعی درآمده است و این موفقیت را مدیون تیم متخصص و متعهدی هستیم که زیرساخت پردازش پرقدرت داده‌ها (GPU Farm) را فراهم کرده‌اند.”
مسیر توسعه و عرضه نسخه نهایی تا اسفند ۱۴۰۴
طبق اعلام معاون علمی، این پروژه در چندین مرحله به‌روزرسانی و تکمیل خواهد شد تا نسخه نهایی آن در اسفند ۱۴۰۴ با قابلیت‌های گسترده‌تر و پایداری بالا منتشر شود. مسیر توسعه این سکو شامل مراحل زیر است:
✔ سه‌ماهه اول ۱۴۰۴ – آغاز تست و بهینه‌سازی محصولات
✔ سه‌ماهه دوم ۱۴۰۴ – دسترسی محدود به متخصصان دانشگاهی و شرکت‌های دانش‌بنیان برای تست‌های اعتبارسنجی
✔ شهریور ۱۴۰۴ – انتشار نسخه آزمایشی بتا
✔ اسفند ۱۴۰۴ – ارائه نسخه نهایی و پایدار سکوی ملی متن‌باز هوش مصنوعی
همکاری گسترده شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه سکو
حسین افشین همچنین به نقش دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان در این پروژه اشاره کرد و گفت:
“ما پای قولمان بودیم و پای تعهدمان به آینده هم خواهیم ماند. این مسیر تدریجی اما قطعی است و تاکنون ۳۸ شرکت دانش‌بنیان در توسعه این سکو مشارکت داشته‌اند. این پروژه، گامی مهم در جهت استقلال فناوری هوش مصنوعی در ایران خواهد بود.”
🔴 رونمایی از این پلتفرم می‌تواند فرصت‌های بی‌نظیری را برای متخصصان و پژوهشگران ایجاد کند. آیا این پروژه می‌تواند ایران را در مسیر رقابت جهانی هوش مصنوعی قرار دهد؟ باید منتظر آینده ماند.
پروژه دستیاران هوشمند دولت و وزرا روی میز دولت؛ آغاز فاز اجرایی با همکاری دانشگاه‌های برتر
هم‌زمان با توسعه سکوی ملی متن‌باز هوش مصنوعی، پروژه دستیاران هوشمند دولت و وزرا نیز با سرعت در حال اجراست. به گفته معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، این پروژه با همکاری ۱۳ دانشگاه برتر کشور در حال انجام است و هدف آن به‌کارگیری هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی فرایندهای دولتی و کمک به وزرا در تصمیم‌گیری‌های کلان است.
ایجاد مسیر پیاده‌روی هوشمند در پارک عباس‌آباد
در کنار این پروژه، معاون علمی از برنامه‌ریزی برای ایجاد یک مسیر پیاده‌روی هوشمند در پارک عباس‌آباد خبر داد و گفت:
“ما قصد داریم در این پارک، مسیری تعاملی ایجاد کنیم که مردم بتوانند هوش مصنوعی را به‌طور ملموس تجربه کنند. در این پروژه، افراد می‌توانند با فناوری‌های هوش مصنوعی تعامل داشته باشند، چهره‌ها و ویژگی‌های خود را تحلیل کنند و از نزدیک با قابلیت‌های این فناوری آشنا شوند.”
آموزش هوش مصنوعی به یک میلیون دانش‌آموز از سال آینده
یکی از برنامه‌های کلیدی دولت در حوزه هوش مصنوعی، آموزش این فناوری به یک میلیون دانش‌آموز بین ۴ تا ۱۵ سال است. معاون علمی در این‌باره گفت:
✔ این طرح با همکاری وزارت آموزش و پرورش و شرکت‌های دانش‌بنیان اجرا خواهد شد.
✔ محتوای آموزشی ویژه‌ای برای این پروژه طراحی شده است.
✔ در صورت تأیید وزارت آموزش و پرورش، برنامه از ابتدای سال آینده آغاز میشود.
✔ همچنین، در تابستان سال آینده، معلمان نیز تحت آموزش قرار خواهند گرفت تا بتوانند این مفاهیم را به‌درستی به دانش‌آموزان منتقل کنند.
تحول اقتصادی هوش مصنوعی در ایران؛ افزایش حجم بازار به ۱۰۰ همت
محمدرضا هرمزی‌نژاد، مدیر پروژه سکوی ملی متن‌باز هوش مصنوعی، درباره تأثیر این سکو بر اقتصاد کشور گفت:
“با راه‌اندازی این زیست‌بوم، حجم بازار سالیانه هوش مصنوعی ایران به ۴۰ همت خواهد رسید که این عدد می‌تواند تا بیش از ۱۰۰ همت افزایش یابد.”
دانشگاه صنعتی شریف و نقش آن در پروژه ملی هوش مصنوعی
مدیر مرکز پردازش سریع و نماینده دانشگاه صنعتی شریف در طرح سکوی ملی هوش مصنوعی، انجام این پروژه را در تاریخ این دانشگاه بی‌سابقه دانست و اعلام کرد:
✔ پروژه با همکاری ۱۵ عضو هیئت علمی، ۷۰ پژوهشگر و توسعه‌دهنده، ۱۵ دانشجوی دکتری و کارشناسی‌ارشد و ۷ نیروی اجرایی و پشتیبانی در حال انجام است.
✔ این مدل همکاری، می‌تواند به‌عنوان الگویی برای سایر پروژه‌های ملی مطرح شود.
🔴 با اجرای این برنامه‌ها، آیا ایران می‌تواند به یکی از قطب‌های توسعه هوش مصنوعی در منطقه تبدیل شود؟ نقش دانشگاه‌ها و بخش خصوصی در پیشبرد این اهداف چقدر مؤثر خواهد بود؟
ارزش بازار هوش مصنوعی در ایران؛ فرصت رشد ۲۰ برابری با سکوی ملی
در حال حاضر، ارزش بازار هوش مصنوعی در ایران بیش از ۲ همت نیست، اما با راه‌اندازی سکوی ملی متن‌باز هوش مصنوعی، این رقم می‌تواند تا ۴۰ همت افزایش یابد. حسین اسدی با اشاره به ضرورت ایجاد زیست‌بوم کسب‌وکار هوش مصنوعی تأکید کرد که بدون این سکو، رشد این حوزه در کشور محدود خواهد بود.
ایجاد بیش از ۲ هزار کسب‌وکار جدید در حوزه هوش مصنوعی
طبق پیش‌بینی‌ها، با توسعه این زیست‌بوم، بیش از ۲ هزار کسب‌وکار مرتبط با هوش مصنوعی در ایران شکل خواهد گرفت که می‌تواند تحول بزرگی در صنعت فناوری و اقتصاد دیجیتال کشور ایجاد کند.
✔ تمرکز دانشگاه‌ها تاکنون بر توسعه این سکو بوده است، اما مرحله بعدی، ایجاد بستر مناسب برای کسب‌وکارهای جدید است.
✔ زیرساخت فراهم‌شده، فرصت رشد شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی را افزایش می‌دهد.
چرا ایران در هوش مصنوعی عقب مانده است؟
بر اساس آمارهای منتشرشده، در دهه اخیر، شاخص‌های علمی و صنعتی ایران در حوزه هوش مصنوعی دچار پسرفت شده‌اند:
✔ تعداد مقالات علمی در حوزه هوش مصنوعی کاهش داشته است.
✔ رشد تعداد شرکت‌های فعال در این حوزه تنها ۳ درصد بوده است، درحالی‌که در سایر کشورها این رشد به ۲۰ درصد رسیده است.
✔ ایران سالانه ۱۵ درصد پسرفت در این شاخص‌ها تجربه کرده است.
به گفته اسدی، دلیل این پسرفت عدم سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نبود یک سکوی متمرکز برای توسعه هوش مصنوعی بوده است. وی معتقد است که سکوی ملی متن‌باز هوش مصنوعی می‌تواند این روند را تغییر داده و کشور را در مسیر رشد قرار دهد.
۳۰ دانش فنی در توسعه سکو مورد استفاده قرار گرفته است
برای توسعه و راهبری این سکو، بیش از ۳۰ دانش فنی کلیدی به‌کار گرفته شده است که شامل موارد زیر میشود:
✔ امنیت و معماری سیستم‌های پردازشی
✔ فناوری‌های تخصصی هوش مصنوعی
✔ توسعه فناوری و کسب‌وکار
✔ سرویس‌دهی و توسعه محصولات هوش مصنوعی
✔ تجاری‌سازی و مقیاس‌پذیری فناوری
🔴 آیا با راه‌اندازی این سکو، ایران می‌تواند به یکی از مراکز توسعه هوش مصنوعی در منطقه تبدیل شود؟ سهم بخش خصوصی در پیشبرد این پروژه چه خواهد بود؟
نسخه دانشگاهی و شرکت‌های دانش‌بنیان سکوی هوش مصنوعی در تیرماه ۱۴۰۴ عرضه میشود
مدیر مرکز پردازش سریع و نماینده دانشگاه صنعتی شریف در جریان ارائه جدول زمانی پروژه سکوی ملی متن‌باز هوش مصنوعی اعلام کرد که نسخه محدود این سکو برای دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان در تیرماه ۱۴۰۴ منتشر خواهد شد. همچنین، نسخه آزمایشی عمومی در شهریور و نسخه نهایی تا اسفند سال آینده در دسترس قرار خواهد گرفت.
نقش کلیدی نیروی انسانی در توسعه هوش مصنوعی
رئیس پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته و مرکز نوآوری علم داده و هوش مصنوعی دانشگاه صنعتی شریف، بر اهمیت سرمایه‌گذاری روی نیروی انسانی جوان تأکید کرد و گفت:
“پشت هر فناوری، ارزش‌های اقتصادی عمیقی نهفته است؛ هوش مصنوعی نیز از این قاعده مستثنی نیست. کشورهایی که نیروی انسانی متخصص دارند، ثروت واقعی را در اختیار خواهند داشت.”
وی تأکید کرد که برای توسعه پایدار در حوزه هوش مصنوعی، سرمایه‌گذاری روی دانشجویان و محققان جوان امری حیاتی است.
تحولات جهانی؛ حرکت سازمان‌ها به سمت مدل پلتفرمی
محمدرضا ربیعی، عضو تیم تحقیقاتی پروژه سکوی ملی متن‌باز هوش مصنوعی، در ادامه برنامه، به تحولات جهانی در ساختار سازمانی و تأثیر آن بر حکمرانی دیجیتال اشاره کرد. وی گفت:
✔ همه سازمان‌های پیشرو به مدل “پلتفرم پایه” حرکت کرده‌اند.
✔ سازمان‌های سنتی از مدل‌های راهبری کلاسیک به سمت دیجیتالی‌شدن و الکترونیکی‌شدن حرکت کرده‌اند.
✔ امروز، سازمان‌های مدرن روی پلتفرم‌های مقیاس‌پذیر و شبکه‌ای بنا شده‌اند.
وی تأکید کرد که برای حکمرانی موفق در دنیای دیجیتال، باید با این تغییرات همگام شد، در غیر این صورت، وابستگی به AP (Application Platform) خارجی، چالش‌های بزرگی برای آینده فناوری کشور ایجاد خواهد کرد.
اهمیت رویکرد پلتفرمی در حکمرانی دیجیتال
ربیعی تأکید کرد:
“سازمان‌های آینده، سکویی و پلتفرمی خواهند بود؛ این تغییر نه‌تنها برای کسب‌وکارها، بلکه برای دولت‌ها نیز حیاتی است. اگر ما در این مسیر همگام نشویم، آینده هوش مصنوعی و دیجیتال را از دست خواهیم داد و دچار وابستگی خواهیم شد.”
🔴 آیا ایران می‌تواند با توسعه سکوی متن‌باز هوش مصنوعی، نقش فعالی در اکوسیستم جهانی ایفا کند؟ چگونه باید از فرصت‌های موجود برای توسعه نیروی انسانی و زیرساخت‌های هوش مصنوعی استفاده کرد؟
هوش مصنوعی برای همه؛ تحلیل‌های تخصصی را ساده و قابل‌فهم می‌کنیم
در جریان آیین رونمایی از سکوی ملی متن‌باز هوش مصنوعی، رئیس دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف و نماینده تیم فنی استودیو هوش مصنوعی تأکید کرد که یکی از اهداف کلیدی این استودیو، ساده‌سازی تحلیل‌های پیچیده هوش مصنوعی برای کاربران غیرمتخصص است.
همیار هوشمند؛ تسهیل تعامل کاربران با هوش مصنوعی
بابک خلج، با معرفی بخش “همیار هوشمند” به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های استودیو، توضیح داد که این قابلیت به کاربران کمک می‌کند با ابزارهای پیشرفته هوش مصنوعی تعامل مؤثرتری داشته باشند. وی همچنین قابلیت‌های کلیدی استودیوی سکو را معرفی کرد:
✔ انتخاب بلوک‌های متن‌باز پیشرفته و بومی برای توسعه مدل‌های هوش مصنوعی
✔ ارائه مدل‌های عاملانه و همیار هوشمند برای بهبود تعامل کاربران با سیستم
✔ دسترسی به بلوک‌های تحقیقاتی پایه و ایجاد زیست‌بوم اشتراک نتایج پژوهشی
✔ فراهم‌کردن زیرساخت‌های پردازشی و ذخیره‌سازی برای داده‌های حجیم
✔ ایجاد بازارگاه (Marketplace) برای انتشار عمومی و ارائه خروجی‌های پژوهشی
چالش کمبود داده در کشور و راهکارهای استودیو هوش مصنوعی
وی با اشاره به چالش کمبود داده در کشور، یادآوری کرد که یکی از اولویت‌های استودیو، توسعه موتورهای تولید داده‌های مولد (Generative Data Engines) است. وی همچنین تأکید کرد:
✔ تقویت قابلیت‌های “همیار هوشمند” می‌تواند باعث بهبود تجربه کاربران در تعامل با مدل‌های هوش مصنوعی شود.
✔ “دوقلوی دیجیتال” (Digital Twin) در صنعت، یک بخش کلیدی از این پروژه است که برای شبیه‌سازی فرآیندهای صنعتی و تحلیل داده‌های عملیاتی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
✔ پژوهش و توسعه در حوزه مدل‌های زبانی LLM و مدل‌های کوچک‌تر SLM، به‌عنوان یکی از اهداف استراتژیک این سکو در نظر گرفته شده است.
🔴 با اجرای این برنامه‌ها، آیا ایران می‌تواند یکی از پیشگامان هوش مصنوعی در منطقه شود؟ نقش استودیوهای تحقیقاتی در توسعه ابزارهای بومی هوش مصنوعی چقدر مؤثر خواهد بود؟
