توسط : تصویب سه استاندارد جدید نانوساخت، گامی مهم در تولید انبوه ایمن و دقیق نانومواد
به گزارش هاریکا و به نقل از ستاد توسعه فناوری نانو ایران، تصویب سه استاندارد بین‌المللی در حوزه تولید انبوه محصولات نانوساخت، گامی مؤثر در جهت تقویت زیرساخت‌های صنعتی و تسهیل تجاری‌سازی دستاوردهای فناورانه کشور به شمار می‌رود. این استانداردها که تحت نظارت کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیک (IEC) و به همت کارگروه فنی ۱۱۳ تدوین شده‌اند، به‌طور مستقیم زنجیره ارزش نانومواد را از مرحله تحقیق و توسعه تا تولید انبوه پوشش می‌دهند.
تدوین استانداردهای نانویی بر پایه اصول مدیریت کیفیت جهانی
کارگروه فنی ۱۱۳ کمیسیون IEC مأموریت دارد تا بر مبنای اصول مدیریت کیفیت (QM)، مجموعه‌ای از استانداردهای بین‌المللی را توسعه دهد که به کاهش ریسک تولید، افزایش قابلیت اطمینان و بهبود عملکرد نانومواد و محصولات نانوساخت در مقیاس صنعتی منجر شود. هدف اصلی، هموارسازی مسیر انتقال فناوری‌های نانو از فاز آزمایشگاهی به فاز تجاری است.
در این راستا، سه استاندارد جدید ملی ایران به شماره‌های ۱۹۵۷۸، ۱۹۰۹۳ و بخش ۱-۵، در چارچوب همکاری‌های بین‌المللی و تخصصی به تصویب رسیده‌اند:
استاندارد شماره ۱۹۵۷۸: ارزیابی ناخالصی‌های فلزی در گرافن با روش ICP-MS
این استاندارد به بررسی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های کیفی در پودرهای گرافنی می‌پردازد؛ یعنی محتوای ناخالصی‌های فلزی. این ناخالصی‌ها از طریق روش دقیق و پیشرفته طیف‌سنجی جرمی پلاسمای جفت‌شده القایی (ICP-MS) اندازه‌گیری می‌شوند. این روش نه‌تنها دقت بالا دارد، بلکه امکان اندازه‌گیری طیف وسیعی از فلزات را نیز فراهم می‌کند.
این استاندارد برای طیف گسترده‌ای از مواد گرافنی از جمله گرافن چندلایه، اکسید گرافن، گرافن کاهش‌یافته و دولایه قابل استفاده است. با توجه به کاربرد گسترده این مواد در صنایع نمایشگر، خمیرهای رسانا، نانوکامپوزیت‌ها و ریزالکترونیک، اجرای این استاندارد به افزایش دقت در طراحی و انتخاب مواد کمک شایانی می‌کند.
استاندارد شماره ۱۹۰۹۳: تعریف ویژگی‌نامه‌های فنی محصولات نانوساخت
این استاندارد مفاهیم پایه‌ای و تعاریف لازم برای ایجاد ویژگی‌نامه‌های محصول در حوزه فناوری نانو را ارائه می‌دهد. در آن، مفاهیمی نظیر ویژگی‌نامه تفصیلی بدون تخصیص مقادیر (BDS)، ویژگی‌نامه تفصیلی (DS) و مشخصه کلیدی کنترلی (KCC) تعریف شده‌اند.
اهمیت این استاندارد در آن است که تولیدکنندگان و کاربران نهایی می‌توانند با تکیه بر این چارچوب، زبان مشترکی برای تعریف مشخصات فنی نانومواد و محصولات مرتبط داشته باشند. این موضوع در تسهیل تبادلات صنعتی، افزایش قابلیت ردیابی و ارتقای کیفیت محصولات نقش کلیدی ایفا می‌کند.
استاندارد بخش ۱-۵: ویژگی‌نامه نانومتریال‌های کربنی در خازن‌های الکتروشیمیایی
این استاندارد بر روی کربن فعال نانومتخلخل تمرکز دارد که به عنوان یکی از اجزای کلیدی در تولید خازن‌های الکتروشیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این سند فنی، مشخصات کلیدی نظیر ترکیب شیمیایی، ساختار فیزیکی، ویژگی‌های الکتروشیمیایی و روش‌های اندازه‌گیری استاندارد برای تعیین مشخصه‌های بحرانی (KCCها) ارائه شده‌اند.
همچنین نحوه تدوین یک ویژگی‌نامه تفصیلی دوطرفه بین تأمین‌کننده و مصرف‌کننده نیز در این استاندارد تشریح شده که موجب شفافیت در فرایند عرضه و استفاده از این نانومواد حیاتی خواهد شد.
تأثیر این استانداردها بر آینده تولید نانومواد در ایران
با تصویب این استانداردهای پیشرفته، زمینه برای تولید انبوه نانومواد با کیفیت بالا در کشور فراهم شده است. همچنین این استانداردها بستری مناسب برای صادرات محصولات نانوپایه به بازارهای بین‌المللی ایجاد می‌کنند. تولیدکنندگان داخلی می‌توانند با استناد به این استانداردها، جایگاه خود را در زنجیره ارزش جهانی تثبیت کرده و با اطمینان بیشتر، وارد بازار رقابت جهانی شوند.
