توسط : قانون «مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی» که در تاریخ 8 تیر 1404 توسط مجلس شورای اسلامی تصویب و پس از تأیید شورای نگهبان، در 25 مرداد 1404 توسط رئیس‌جمهور ابلاغ شد، معاملات کوتاه‌مدت و مکرر در بازارهای مسکن، خودرو، طلا، ارز و رمزارزها را مشمول مالیات بر عایدی سرمایه کرده است. این قانون با 28 ماده، با هدف کاهش فعالیت‌های غیرمولد و هدایت سرمایه‌ها به بخش‌های تولیدی طراحی شده است.
جزئیات قانون و شمول رمزارزها
طبق ماده 12 قانون، انواع رمزدارایی، رمزپول و رمزارز (به‌استثنای رمزریال بانک مرکزی) مشمول مالیات بر عایدی سرمایه هستند. رمزدارایی به‌عنوان «دارایی دیجیتال رمزنگاری‌شده مبتنی بر پایگاه داده اشتراکی (متمرکز یا غیرمتمرکز)» تعریف شده و رمزارز به‌عنوان زیرمجموعه رمزپول شناخته میشود. این تعریف، دارایی‌های دیجیتال مانند بیت‌کوین، اتریوم و توکن‌های دارای پشتوانه را در بر می‌گیرد.
نرخ مالیات به‌صورت پلکانی و بر اساس مدت نگهداری دارایی تعیین شده است:
- کمتر از یک سال: 20 تا 40 درصد سود خالص
- یک تا دو سال: 10 تا 15 درصد
- بیش از دو سال: معافیت یا نرخ‌های پایین‌تر
معافیت‌ها و استثناها
معافیت‌های قانون شامل اولین واحد مسکونی و یک خودرو برای هر خانواده، املاک تولیدی کشاورزی، صنعتی و معدنی، و نقل‌وانتقالات ارثی یا درون‌خانوادگی است. همچنین، عایدی حاصل از اوراق بهادار، صندوق‌های کالایی، املاک و مستغلات و گواهی سپرده سکه طلا از این مالیات معاف هستند.
سازوکار اجرا و شفافیت
اجرای قانون به‌صورت مرحله‌ای آغاز میشود و ابتدا بازارهای مسکن و خودرو را هدف قرار می‌دهد، سپس به سایر حوزه‌ها از جمله رمزارزها گسترش می‌یابد. برای اطمینان از شفافیت:
- سامانه ملی رهگیری معاملات: این سامانه با استفاده از کد ملی، شماره پلاک خودرو و شناسه یکتای املاک، تراکنش‌ها را رصد می‌کند.
- گواهی مالیاتی: ارائه گواهی پرداخت مالیات پیش از ثبت معاملات الزامی است.
- وظایف پلتفرم‌های رمزارزی: صرافی‌ها و پلتفرم‌های رمزارز موظف‌اند پیش از انتقال دارایی، تأییدیه مالیاتی دریافت کنند.
متخلفان با جرایم سنگینی مانند مالیات مضاعف، محرومیت تجاری تا دو سال و عدم امکان انتقال سند مواجه خواهند شد.
چالش‌ها و پیامدها
این قانون گامی در جهت ساماندهی بازار رمزارزها و پذیرش آنها به‌عنوان دارایی در نظام حقوقی ایران است. با این حال، چالش‌هایی وجود دارد:
- فرار مالیاتی: احتمال استفاده از قراردادهای صوری یا معاملات غیررسمی برای دور زدن قانون.
- پیچیدگی‌های اجرایی: پلتفرم‌های رمزارزی برای پیاده‌سازی الزامات مالیاتی به زیرساخت‌های پیشرفته نیاز دارند.
- تأثیر بر معاملات: مالیات سنگین بر معاملات کوتاه‌مدت ممکن است حجم معاملات را کاهش دهد و رفتار معامله‌گران را به سمت سرمایه‌گذاری بلندمدت سوق دهد.
کارشناسان معتقدند موفقیت این قانون به همکاری دستگاه‌هایی مانند سازمان امور مالیاتی، بانک مرکزی و دفاتر اسناد رسمی بستگی دارد. همچنین، فرهنگ‌سازی و ایجاد مشوق برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد اقتصاد ضروری است.
