توسط : پیری زودرس و نشانه‌های آن؛ چطور می‌توان از آسیب‌های مغزی جلوگیری کرد؟
یکی از شاخص‌های مهم پیری زودرس در بدن انسان، کوتاه شدن تلومرها در گلبول‌های سفید خون است. تلومرها در واقع قطعات انتهایی کروموزوم‌ها هستند که مانند یک محافظ عمل می‌کنند و از آسیب دیدن اطلاعات ژنتیکی در هنگام تقسیم سلول‌ها جلوگیری می‌نمایند. هر بار که سلول تقسیم میشود، تلومرها کمی کوتاه‌تر می‌شوند و این کاهش طول، می‌تواند نشانه‌ای از افزایش سن بیولوژیکی بدن باشد.
تلومرها؛ شاخصی برای سن بیولوژیکی بدن
در حالی که سن تقویمی ما همان عددی است که در شناسنامه ثبت شده، سن بیولوژیکی به میزان فرسودگی بدن در اثر عوامل محیطی، استرس، تغذیه، خواب و سبک زندگی اشاره دارد. تلومرها ابزار بیولوژیکی مهمی برای سنجش این فرسودگی هستند. کوتاه شدن بیش از حد تلومرها، می‌تواند با بروز برخی بیماری‌های مرتبط با افزایش سن، به‌ویژه بیماری‌های مغزی مانند زوال عقل، سکته مغزی و افسردگی، ارتباط مستقیمی داشته باشد.
بررسی‌های علمی؛ پیوند تلومرهای کوتاه با بیماری‌های مغزی
مطالعه‌ای جدید از سوی محققان دانشگاه هاروارد بر روی داده‌های ژنتیکی بیش از ۳۵۶ هزار فرد در بیوبانک بریتانیا نشان داده است که افرادی با کوتاه‌ترین طول تلومرها در گلبول‌های سفید خود، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به اختلالات مغزی مرتبط با پیری هستند.
بر اساس نتایج این تحقیق، افرادی که تلومرهای کوتاه‌تری دارند:
- ۸٪ بیشتر در معرض سکته مغزی
- ۱۹٪ بیشتر در معرض زوال عقل
- و به طور کلی ۱۱٪ بیشتر در معرض ابتلا به یکی از بیماری‌های مغزی مرتبط با افزایش سن قرار دارند.
نقش سبک زندگی در مهار پیری زودرس
خبر خوب اینجاست که طبق همین تحقیقات، افرادی که با وجود داشتن تلومرهای کوتاه، از سبک زندگی سالمی پیروی می‌کنند، لزوماً با افزایش خطر ابتلا مواجه نیستند. این بدان معناست که با رعایت اصولی ساده و علمی می‌توان روند پیری بیولوژیکی را کند و حتی در مواردی متوقف کرد.
دکتر کریستوفر اندرسون، استاد نورولوژی در دانشگاه پزشکی هاروارد و از پژوهشگران اصلی این مطالعه، تاکید می‌کند:
«نتایج ما نشان می‌دهد که تغذیه مناسب، کنترل وزن، خواب کافی، ورزش منظم و پرهیز از الکل، تأثیر مستقیم بر کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مغزی مرتبط با افزایش سن دارند.»
راهکارهایی برای مقابله با نشانه‌های پیری زودرس
برای پیشگیری از پیری زودرس و عوارض آن، توصیه میشود:
- از رژیم غذایی متعادل حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی استفاده شود.
- ورزش منظم و روزانه، حتی پیاده‌روی ساده، در برنامه روزانه گنجانده شود.
- خواب کافی و با کیفیت یکی از مهم‌ترین ابزارهای ترمیم سلولی است.
- از مصرف الکل، دخانیات و مواد مخدر خودداری شود.
- مدیریت استرس از طریق مدیتیشن، یوگا یا مشاوره روانشناختی انجام گیرد.
تلومرها؛ فقط یک نشانگر یا راهی برای کنترل پیری؟
با اینکه تلومرها تنها یک بخش از سیستم پیچیده پیری در بدن هستند، اما به عنوان یکی از قابل‌سنجش‌ترین شاخص‌های فرسودگی سلولی شناخته می‌شوند. پژوهش‌های جدید نشان می‌دهند که تلومرهای کوتاه فقط نشانه‌ای از پیری نیستند، بلکه با برخی بیماری‌های شدید در دوران سالمندی نیز ارتباط معناداری دارند.
نتیجه‌گیری: سن واقعی شما بیولوژیکی است، نه شناسنامه‌ای
این یافته‌ها به ما یادآوری می‌کنند که مراقبت از خود، تنها به کاهش وزن یا داشتن ظاهری مناسب محدود نمی‌شود. سبک زندگی سالم، کلید اصلی پیشگیری از بیماری‌هایی است که با افزایش سن رخ می‌دهند.
هرچند سن تقویمی شما بالا برود، با کنترل رفتارها و عادات روزمره می‌توانید بدنی جوان‌تر از عدد شناسنامه‌تان داشته باشید.
