توسط : انتقاد انجمن موبایل ایران از هزینه بالای سیستم‌عامل بومی موبایل
انجمن موبایل ایران در نشست خبری اخیر خود، از هزینه بالای سیستم‌عامل بومی در طرح ODM (برون‌سپاری تولید) موبایل انتقاد کرد. طبق اعلام این انجمن، یک شرکت خصوصی زیر نظر وزارت ارتباطات، برای هر مدل گوشی ۳۰ هزار دلار و برای هر دستگاه موبایل، ۳ درصد از قیمت آن را دریافت می‌کند.
سیستم‌عامل بومی یا یک پوسته ساده از اندروید؟
🔹 کارشناسان صنعت موبایل معتقدند که این سیستم‌عامل چیزی فراتر از یک پوسته ساده بر روی اندروید نیست.
🔹 با این حال، هزینه‌های دلاری زیادی برای توسعه و استفاده از آن دریافت می‌شود.
🔹 منتقدان این موضوع را برخلاف منافع ملی دانسته و معتقدند که این مدل “بومی‌سازی”، عملاً هزینه‌های اضافی بر دوش تولیدکنندگان داخلی می‌گذارد.
“مهدی اسدی”، رئیس انجمن موبایل ایران، در این‌باره گفت:
✔ “ما برای بومی‌سازی کالا، هزینه دلاری می‌پردازیم! این از آن حرف‌هاست.”
آیا هزینه سیستم‌عامل بومی توجیه‌پذیر است؟
🔹 در شرایطی که بسیاری از کشورها به سمت توسعه سیستم‌های عامل متن‌باز و رایگان حرکت می‌کنند، دریافت چنین هزینه‌ای برای یک سیستم‌عامل بومی، انتقادات زیادی را به همراه داشته است.
🔹 برخی کارشناسان معتقدند که این هزینه‌های اضافی، باعث افزایش قیمت نهایی گوشی‌های تولید شده در داخل کشور خواهد شد و تأثیر مثبتی بر بازار موبایل نخواهد داشت.
رئیس انجمن موبایل ایران در نشست خبری روز شنبه ۲۵ اسفند، مخالفت خود را با به‌حساب آوردن طرح ODM (برون‌سپاری تولید) به‌عنوان تولید داخلی اعلام کرد. وی تأکید کرد که چنین اقدامی نه‌تنها به نفع منافع ملی و صنفی نیست، بلکه می‌تواند منجر به رانت ارزی و انحصار در بازار شود.
تولید داخل محسوب شدن ODM؛ تهدیدی برای بازار موبایل ایران
طبق گزارشات، وزارت صمت در آبان ۱۴۰۳ اعلام کرد که طرح برون‌سپاری تولید موبایل (ODM) را به‌عنوان تولید داخلی به رسمیت می‌شناسد. اما “مهدی اسدی”، رئیس انجمن موبایل ایران، در این نشست گفت:
✔ “بخش خصوصی با ماهیت طرح ODM موافق است، اما به‌شدت مخالف آن است که این مدل، تولید داخلی محسوب شود.”
✔ “چنین تصمیمی می‌تواند اثرات منفی جدی بر اقتصاد صنف موبایل و توزیع ارز داشته باشد و به انحصار برخی شرکت‌ها منجر شود.”
مخالفت‌های دولتی با طرح ODM
✔ این طرح حتی در بخش دولتی نیز مخالفانی دارد.
✔ “سازمان پدافند غیرعامل” یکی از نهادهای مخالف با اجرای این طرح است.
✔ منتقدان بر این باورند که تولید داخل باید بر اساس سرمایه‌گذاری واقعی در زیرساخت‌های داخلی شکل بگیرد، نه از طریق مونتاژ قطعات خارجی تحت برند ایرانی.
تصمیم‌گیری پشت درهای بسته؛ عدم شفافیت در اجرای طرح
یکی از انتقادات اصلی رئیس انجمن موبایل ایران این بود که “برای اجرای این طرح، هیچ فراخوان شفافی به فعالان داخلی داده نشد”. وی افزود:
✔ “این تصمیم پشت درهای بسته برای چند شرکت خاص گرفته شد.”
✔ “در حالی که چنین پروژه‌هایی باید از طریق سامانه‌های عمومی اطلاع‌رسانی شوند تا همه شرکت‌های دارای توانایی، بتوانند در آن مشارکت داشته باشند.”
انتقاد رئیس انجمن موبایل ایران از طرح ODM؛ تولید خارجی با امتیازات تولید داخلی؟
رئیس انجمن موبایل ایران، “مهدی اسدی”، با انتقاد از به‌حساب آوردن طرح ODM (برون‌سپاری تولید) به‌عنوان تولید داخلی، این اقدام را بی‌انصافی در حق تولیدکنندگان واقعی داخلی دانست. او تأکید کرد که واردات موبایل با برچسب تولید داخلی، نه‌تنها ارزبری را کاهش نمی‌دهد، بلکه باعث هدررفت بیشتر منابع ارزی کشور خواهد شد.
برند ایرانی، اما تولید در چین!
🔹 تولید گوشی‌های موبایل در قالب این طرح فعلاً در چین انجام می‌شود.
🔹 سه شرکت خاص با این پروژه قرارداد بسته‌اند و تولیدکنندگان دیگر مجبورند فقط از طریق این شرکت‌ها فعالیت کنند.
🔹 مشخص نیست چه شرکت‌هایی از تسهیلات ویژه این طرح بهره می‌برند.
این در حالی است که بسیاری از فعالان حوزه موبایل معتقدند که این تصمیمات پشت درهای بسته و بدون مشورت با بخش خصوصی گرفته شده است.
سیستم‌عامل بومی یا یک پوسته از اندروید؟
🔹 طبق ادعای کارشناسان، سیستم‌عامل مورد استفاده در این موبایل‌ها چیزی فراتر از یک پوسته (Launcher) روی اندروید نیست.
🔹 یک شرکت خصوصی زیر نظر وزارت ارتباطات، بابت هر مدل گوشی، ۳۰ هزار دلار هزینه دریافت می‌کند.
🔹 همچنین ۳ درصد از قیمت هر موبایل نیز به این شرکت اختصاص داده می‌شود.
اسدی در این رابطه با انتقاد شدید از این تصمیم‌گیری گفت:
✔ “ما برای بومی‌سازی کالا داریم هزینه دلاری می‌دهیم! این از آن حرف‌هاست.”
طرح ODM و افزایش وابستگی ایران به کشورهای دیگر؛ انتقادات دبیر انجمن تولیدکنندگان موبایل
در نشست خبری انجمن موبایل ایران، “میثاق کرابی”، دبیر انجمن تولیدکنندگان موبایل، نسبت به پذیرش طرح ODM (برون‌سپاری تولید) به‌عنوان تولید داخلی انتقاد کرد. وی تأکید کرد که چنین اقدامی نه‌تنها تولید ملی محسوب نمی‌شود، بلکه باعث افزایش وابستگی به کشورهای دیگر خواهد شد.
تولید خارج از کشور با برچسب “تولید داخلی”؟
🔹 در حال حاضر، موبایل‌های این طرح در کشور دیگری تولید می‌شوند، اما به‌عنوان تولید داخل ثبت خواهند شد.
🔹 بسیاری از مدیران کشور نیز با این تصمیم مخالف هستند.
🔹 عدم شفافیت در اجرای این طرح، باعث ایجاد نگرانی‌های بسیاری شده است.
کرابی در این رابطه اظهار داشت:
✔ “اینکه کالایی در کشور دیگری تولید شود و نام تولید داخل روی آن گذاشته شود، سرتاسر اشکال دارد.”
سیستم‌عامل بومی یا یک طرح مبهم؟
🔹 یکی از ادعاهای حامیان این طرح، توسعه سیستم‌عامل بومی است.
🔹 اما به گفته کرابی، سیستم‌عامل داخلی یک پروژه پیچیده و چالش‌برانگیز است که در دنیا تجربیات ناموفق زیادی داشته است.
🔹 در حال حاضر، نبود شفافیت در اجرای این طرح، تأیید سیستم‌عامل بومی را در فضایی مبهم قرار داده است.
مخالفت سازمان پدافند غیرعامل با تولید موبایل در خارج از کشور
🔹 سازمان پدافند غیرعامل به‌عنوان نهاد متولی امنیت سایبری کشور، با این طرح مخالف است.
🔹 تولید موبایل در خارج از کشور، حتی در صورت استفاده از سیستم‌عامل بومی، همچنان می‌تواند تهدیداتی برای امنیت ملی ایجاد کند.
طرح ODM و وابستگی بیشتر ایران به زنجیره تأمین خارجی
🔹 اجرای این طرح باعث وابستگی بیشتر کشور به شرکت‌های خارجی خواهد شد.
🔹 وقتی تولید موبایل به چند شرکت خارجی سپرده می‌شود، زنجیره تأمین این کالاها کاملاً مشخص شده و کنترل داخلی بر آن کاهش می‌یابد.
🔹 این روند نه‌تنها کمکی به توسعه فناوری بومی نمی‌کند، بلکه باعث دوچندان شدن وابستگی کشور خواهد شد.
